„Dar Pomorza” wpływa do portu w Gdyni. Fot. PAP/CAF/Janusz Uklejewski
19 czerwca 1930 r. trójmasztowy żaglowiec „Dar Pomorza” po raz pierwszy wpłynął na redę portu w Gdyni. Od lat 30. do lat 80. XX w. służył Polskiej Marynarce Handlowej jako jednostka szkoleniowa dla studentów Szkoły Morskiej. Dziś jest obiektem muzealnym i cumuje przy gdyńskim skwerze Kościuszki.
Żaglowiec został zbudowany w 1909 r. w stoczni w Hamburgu. Otrzymał wówczas nazwę „Prinzess Eitel Friedrich” i przez kolejne lata służył niemieckiemu armatorowi. Po I wojnie światowej – postanowieniem traktatu wersalskiego – został przekazany Francji w ramach reparacji wojennych. Od 1922 roku, już jako własność Francuzów, statek był nieużywany. W 1927 roku wystawiono go na sprzedaż. Latem 1929 roku kupił go polski Komitet Floty Narodowej dzięki znaczącemu wsparciu finansowemu ze zbiórek wśród mieszkańców Pomorza, co zadecydowało o nazwie jednostki.
Po zakupie żaglowiec wymagał remontu i modernizacji. W ramach tych prac, przeprowadzonych w duńskiej stoczni Nakskov, zamontowano między innymi silnik spalinowy. Gotowy do służby statek wpłynął na redę portu w Gdyni 19 czerwca 1930 roku.
„Dar Pomorza” miał zastąpić mocno już wyeksploatowany żaglowiec szkolny „Lwów”, zbudowany w 1868 roku. „Lwów” był pierwszym statkiem szkolnym, który rozpoczął służbę pod polską banderą w 1921 roku. Jednym z jego kapitanów był Mamert Stankiewicz, znany z książki Karola Olgierda Borchardta „Znaczy kapitan”.
13 lipca 1930 roku odbyła się uroczystość chrztu „Daru Pomorza”. Jego „rodzicami chrzestnymi” zostali ówczesny minister przemysłu i handlu Eugeniusz Kwiatkowski oraz Maria Janta-Połczyńska, żona ministra rolnictwa i dóbr państwowych. Tydzień później żaglowiec wypłynął w swój pierwszy rejs szkolny.
Jego rejs dookoła świata rozpoczął się natomiast 16 września 1934 roku. Przez kolejne 352 dni przepłynął 38 746 mil morskich, czterokrotnie przecinając równik i zawijając do 23 portów. Do Gdyni powrócił 3 września 1935 roku. Był to pierwszy w historii polskiej żeglugi rejs szkoleniowy o tak szerokim zasięgu – miał duże znaczenie polityczne i społeczne dla promocji odrodzonej Polski na arenie międzynarodowej. Załoga, dowodzona przez kapitana Konstantego Maciejewskiego, liczyła 106 osób, z czego większość stanowili kadeci.
Od września 1939 roku do października 1945 roku żaglowiec był internowany w Szwecji. Po powrocie do Polski kontynuował służbę jako statek szkolny. Pod polską banderą „Dar Pomorza” odbył 102 rejsy szkolne, przepłynął pół miliona mil morskich, zasłynął jako pierwszy statek w historii polskiej floty handlowej, który opłynął świat – oraz wyszkolił 13 384 studentów. Swój ostatni rejs (do Finlandii) odbył we wrześniu 1981 roku. Na prezentowanej fotografii, wykonanej w 1970 roku przez Janusza Uklejewskiego, widać „Dar Pomorza” wpływający do portu w Gdyni.
W maju 1983 roku „Dar Pomorza”, cumując w Gdyni przy skwerze Kościuszki, został przekształcony w muzeum. Od ponad 40 lat imponująca sylwetka żaglowca jest stałym elementem miejskiego krajobrazu Gdyni. Zwiedzając statek, można z bliska poznać warunki życia i pracy polskich marynarzy. W zabytkowych wnętrzach, takich jak salon, mesa, szpital, stanowiska sterowe czy maszynownia, zachowano artefakty dokumentujące historię żaglowca i jego załóg.
Archiwum fotograficzne Polskiej Agencji Prasowej liczy kilkadziesiąt milionów zdjęć i wciąż wzbogaca się o nowe kolekcje. Swymi zasobami sięga lat 20. XX wieku. Stanowi ważną część dziedzictwa narodowego. Zatrzymane w kadrach obrazy rejestrują każdy aspekt życia społecznego, politycznego, gospodarczego, kulturalnego i religijnego na przestrzeni ostatnich 100 lat.
Profesjonalna digitalizacja zasobów fotograficznych PAP umożliwia szeroki do nich dostęp przez stronę PAP (https://fotobaza.pap.pl/). Nad prawidłową identyfikacją oraz szczegółowym opisem zdjęć pracuje zespół specjalistów, przeglądając materiały źródłowe w czytelniach i archiwach. Klienci są na bieżąco informowani o nowych zdjęciach w Bazie Fotograficznej PAP.
Zainteresowała cię ta historia? Zapisz się na newsletter PAP Fotobox (https://rejestracja.pap.com.pl/fotobox) i co miesiąc odkrywaj m.in. archiwalne kadry dotyczące postaci, miejsc i wydarzeń.
Tomasz Szczerbicki (PAP)
szt/ miś/ jpn/
