II Rzeczpospolita

125 lat temu, 4 października 1894 r., w Warszawie urodził się Józef Beck, legionista, jeden z najbliższych współpracowników marszałka Józefa Piłsudskiego. Jako minister spraw zagranicznych w latach 1932–1939 obciążany był współodpowiedzialnością za katastrofę wrześniową Polski.

91 lat temu, w 1928 r., ustanowiono w Polsce kilka odznaczeń, którymi honorowano zasłużonych w walce o odrodzenie państwa, m.in. 27 września Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości. Bardzo rozbudowany wówczas program uroczystości wyznaczył ramy obchodów na kolejne kilkanaście lat.

„Do dyskusji o budowie fundamentów niepodległego i nowoczesnego państwa potrzebna jest głębsza refleksja nad całym okresem II Rzeczypospolitej” – wskazuje w przedmowie książki Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski.

Legionowa książeczka wojskowa, dokumenty podpisane m.in. przez Józefa Piłsudskiego i legitymacja Orderu Virtuti Militari są wśród archiwaliów legionisty, prezesa Pocztowej Kasy Oszczędności Henryka Grubera przekazanych przez rodzinę do Muzeum Historii Polski.

Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków skontroluje poprawność procesu uzgadniania inwestycji w Rudzie Śląskiej, w ramach której wyburzane są trzy z sześciu schronów bojowych z końca lat 30. XX w. Kontrolę zleciła generalna konserwator zabytków Magdalena Gawin.

Choć dziś może to zaskakiwać, w 1929 roku nieoficjalny tytuł „letniej stolicy Polski” nie przypadł w udziale którejś z popularnych miejscowości turystycznych w górach lub na Pomorzu, lecz oszczędnemu i pragmatycznemu Poznaniowi. Przez kilkanaście tygodni do stolicy Wielkopolski z całego kraju zjeżdżały pociągi i autobusy wypełnione szczelnie turystami, pragnącymi zwiedzić „Pewukę”, czyli Powszechną Wystawę Krajową, będącą podsumowaniem gospodarczego dorobku pierwszego dziesięciolecia niepodległej Polski.

Polska okazała się beneficjentem Traktatu Wersalskiego, znalazła się w grupie mocarstw zwycięskich po I wojnie, uczestniczyła w negocjacjach pokojowych, co było swego rodzaju cudem zmartwychwstania – mówi PAP dr hab. Piotr Szlanta, historyk z UW. 100 lat temu, 28 czerwca 1919 r., w Pałacu Wersalskim państwa zwycięskiej koalicji podpisały Traktat Pokojowy z Niemcami.

90 lat temu, 26 czerwca 1929 r., przed Trybunałem Stanu rozpoczęła się rozprawa ws. ministra skarbu Gabriela Czechowicza, oskarżonego o przekazanie z budżetu państwa do dyspozycji premiera Józefa Piłsudskiego 8 mln zł na akcję wyborczą BBWR. Było to jedyne w II RP postępowanie przed Trybunałem.

85 lat temu, 17 czerwca 1934 r., rozporządzeniem prezydenta Ignacego Mościckiego powołano obóz w Berezie Kartuskiej. Do dziś to jeden z najbardziej kontrowersyjnych momentów w dziejach międzywojennej Polski. Trafiali tam nie tylko przeciwnicy istnienia państwa polskiego z nielegalnej Komunistycznej Partii Polski i ukraińscy terroryści, lecz również krytycy rządów sanacji.

Historię 12. Pułku Piechoty przybliża otwarta w niedzielę wystawa czasowa „Przedwojenne tradycje pułkowe Wadowic” w tamtejszym Muzeum Miejskim. Jej twórca Marcin Witkowski powiedział, że ma ona ukazać przede wszystkim wpływ wojska na różne dziedziny życia.