II Rzeczpospolita

„Nowogródek na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych był już nie tylko centrum administracyjnym, ale stał się też głównym ośrodkiem turystycznym w skali całego województwa. W mieście funkcjonowało wówczas 5 hoteli, a we wsi Walówka w pobliżu jeziora Świteź zbudowano schronisko PTK, cieszące się ogromnym powodzeniem wśród wędrujących szlakiem mickiewiczowskim” – czytamy. 

O praktyce polskiego parlamentaryzmu i o myśli politycznej międzywojnia wiemy jak na dziś zbyt mało. Żyjemy jeszcze w pewnym sensie w cieniu PRL, gdy uwagę historyków skupiali głównie przedstawiciele lewej strony wielobarwnego parlamentu II RP – mówi PAP dr hab. Paweł Skibiński, historyk z UW. 100 lat temu, 26 stycznia 1919 r., odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego.

100 lat temu, 26 stycznia 1919 r., o ósmej rano rozpoczęły się pierwsze w polskiej historii powszechne wybory parlamentarne. Ich stawką był nie tylko ustrój odrodzonej Polski, lecz i pozycja państwa na arenie międzynarodowej. Głosowanie poprzedziła zacięta kampania wyborcza.

II RP była państwem udanym, ale bardzo dalekim od doskonałości. Udanym dlatego, że jego egzystencja była silnie zdeterminowana czynnikami, na które Polska nie miała większego wpływu – mówi PAP prof. Andrzej Chojnowski, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego.

„Tutaj zakładano, że człowiek zostanie tam, gdzie się urodził. Jego droga była wytyczona i musiał po prostu nią podążać. Nawet sami chłopi tak uważali. +Co było dobre dla naszych rodziców, jest dobre i dla nas+ – powiedziała wcześniej jedna z kobiet. Nikt tu nie zadawał dzieciom pytania, które w Ameryce jest na porządku dziennym: +Kim chcesz zostać, kiedy dorośniesz?+. Polska była republiką, ale nie istniała w niej równość szans” – ocenia w swoich wspomnieniach Virgilia Sapieha.

W Europie tliły się jeszcze zgliszcza Wielkiej Wojny, a w Paryżu przygotowywano się do konferencji pokojowej, mającej ustanowić nowy porządek na całym kontynencie. Na wschodzie bolszewicy nieśli pochodnie rewolucji, która swoją brutalnością miała przyćmić wszystko, co do tej pory znano. Ziemie polskie jeszcze kilka lat musiały czekać na zbawienny spokój, niezbędny dla budowy niepodległego państwa. Ale nie zważając na przeciwności, już w listopadzie 1918 r. w Warszawie podjęto decyzję o pierwszych wolnych wyborach powszechnych w II RP. Ich datę wyznaczono na 26 stycznia 1919 r.

Wincenty Witos walnie przyczynił się do odzyskania niepodległości i zwycięstwa w 1920 r.; w tych ważnych dla Polski momentach Witos szczególnie ujawniał swoją odwagę, mądrość i patriotyzm - oświadczył w poniedziałek premier Mateusz Morawiecki. W poniedziałek przypada 145. rocznica urodzin Wincentego Witosa, przywódcy ruchu ludowego, trzykrotnego premier II RP.

100 lat temu, 16 stycznia 1919 r., stanowisko premiera rządu RP objął Ignacy Jan Paderewski. Cieszący się powszechnym szacunkiem światowej sławy pianista rozpoczynał bardzo trudną misję, której celem miało być zjednoczenie podzielonego politycznie kraju. Jej rezultaty budziły wśród polityków wiele zażartych dyskusji.

Rząd I.J. Paderewskiego był pierwszym po I wojnie uznanym na arenie międzynarodowej. Połączył także dwa funkcjonujące wcześniej ośrodki władzy - w Warszawie i w Paryżu – ocenił historyk Jan Engelgard, kierownik Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.

95 lat temu, 11 stycznia 1924 r., Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej, której autorem był premier i minister skarbu Władysław Grabski. W ciągu niemal dwóch lat funkcjonowania rządu Grabskiego udało się ustabilizować walutę, zwalczyć hiperinflację i doprowadzić do uporządkowania systemu bankowego.