Jan Matejko, „Konstytucja 3 maja”. Źródło: www.gov.pl
Najstarszy polonijny tytuł prasowy w USA „Tygodnik Polski” zamieścił tekst prezesa IPN Karola Nawrockiego „Konstytucja polskiej wolności”. Autor podkreśla, że pierwszy tego rodzaju dokument w Europie przepełniał duch wolności.
„Osiemnastowieczną Konstytucję 3 maja pierwszą w Polsce i Europie – przepełniał duch wolności. Duch wolności, którego chciał złamać rosyjski imperializm – niby inny, ale tak podobny do tego, który próbuje dzisiaj zniszczyć wolną Ukrainę” – ocenił Nawrocki, Przypomniał, że doniosłe wydarzenie z końca XVIII wieku odtworzył sto lat później Jan Matejko. Wybitny malarz nie miał wątpliwości, że upamiętnia jeden z ważniejszych momentów w długiej historii Polski.
Konstytucja 3 Maja - najważniejsza z konstytucji
Autor eseju zwrócił uwagę, że Polska wchodziła w ostatnią dekadę XVIII wieku jako jedno z większych państw Starego Kontynentu. Nie przeoczył jednak słabości państwa, z ograniczoną władzą króla i rolą wpływowych magnatów w dużej części niechętnych niezbędnym przemianom. Na tym tle Nawrocki przywołuje zarazem ambitne reformy, które w latach 60. XVIII wieku zainicjował król Stanisław August Poniatowski. Ich kulminacją było uchwalenie w roku 1791 Konstytucji 3 maja.
Snując dalsze, tragiczne koleje losów łącznie z rozbiorami szef IPN zestawia je z najnowszą historią.
„Dramatyczne sceny, uwiecznione w relacjach świadków i przez malarzy, nieodparcie nasuwają dziś skojarzenia z masowymi zbrodniami Federacji Rosyjskiej na Ukrainie: w Borodziance, Buczy, Mariupolu i wielu innych miejscowościach. (…) Wolność i suwerenność nie są dane raz na zawsze – trzeba być gotowym codziennie o nie walczyć. Boleśnie dowiodło tego krótkie życie Konstytucji 3 maja. Potwierdza się to także dziś, gdy Ukraina broni się przed rosyjską inwazją” – przestrzega Nawrocki.
Tekst ukazuje się w nr 41 miesięcznika opinii “Wszystko co Najważniejsze” oraz w tytułach prasy światowej w ramach projektu “Opowiadamy Polskę światu” realizowanego wraz z Instytutem Pamięci Narodowej, Narodowym Bankiem Polskim, Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Polską Agencją Prasową.
Tygodnik Polski/The Polish Weekly został założony w roku 1904 w stanie Michigan. Obecnie zlokalizowany jest w mieście Rochester Hills. Opublikował artykuł szefa IPN w wydaniu z 30 kwietnia w języku angielskim.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)ad
mma/
