Gala z okazji Międzynarodowego Dnia Zabytków w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu, fot. MKiDN
Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków jest świętem wszystkich, którzy zajmują się ochroną i konserwacją zabytków oraz ich bezpieczeństwem - wskazało MKiDN. W Polsce tegoroczne obchody odbyły się 7 i 8 kwietnia w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu.
Jak przypomniał we wtorek (8 kwietnia) na swojej stronie resort, na całym świecie Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków obchodzony jest 18 kwietnia. W Polsce tegoroczne obchody – ze względu na kalendarz świąt wielkanocnych – odbyły się 7 i 8 kwietnia w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu. W wydarzeniu zorganizowanym przez Narodowy Instytut Dziedzictwa wzięła udział Bożena Żelazowska, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, generalna konserwator zabytków.
Podczas uroczystej gali Żelazowska uhonorowała osoby szczególnie zasłużone w dziedzinie ochrony zabytków Złotą odznaką "Za opiekę nad zabytkami" i odznaką honorową "Zasłużony dla Kultury Polskiej". Spotkaniu towarzyszyła dyskusja na temat "odpowiedzialnego zarządzania zabytkami w kontekście wyzwań związanych ze zmianami urbanistycznymi czy rozwojem technologii cyfrowych".
"Obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków to okazja do podsumowania dotychczasowych działań i poszukiwania nowych rozwiązań w zakresie zarządzania dziedzictwem. Skuteczna ochrona wymaga nie tylko odpowiedzialności i pasji, ale także współpracy różnych sektorów. Dzisiaj wyróżnimy tych, którzy swoją pracą i zaangażowaniem szczególnie przyczyniają się do ochrony i popularyzacji dziedzictwa kulturowego" - powiedziała Żelazowska.
Jak zaznaczyła, dzięki ich wysiłkom kolejne pokolenia mogą poznawać historię poprzez autentyczne świadectwa przeszłości. "Ich praca stanowi inspirację i dowód na to, że troska o zabytki jest wyrazem szacunku dla historii oraz zobowiązaniem wobec przyszłości. Dziękuję wszystkim, którzy każdego dnia podejmują trud dbania o zabytki. Życzę inspirujących rozmów, owocnych działań i dalszych sukcesów w ochronie dziedzictwa" – dodała.
Złotą odznakę "Za opiekę nad zabytkami" otrzymali: Maria Badeńska-Stapp - historyczka sztuki, koordynatorka Centrum Kompetencji ds. Rewitalizacji dla woj. mazowieckiego i woj. opolskiego w Narodowym Instytucie Dziedzictwa; Ewa Barlik - mieszkanka zabytkowej kamienicy w Lądku-Zdroju, która osobiście zaangażowała się na rzecz ratowania zabytków, które ucierpiały w wyniku powodzi 15 września 2024 r.; Katarzyna Czerlunczakiewicz, która podejmuje działania na rzecz ratowania lubelskich zabytków i ich popularyzacji, w 2007 r. m.in. z jej inicjatywy reaktywowano Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, którego została prezesem; Daniel Czernek - od ponad 20 lat związany ze służbami konserwatorskimi, gdzie zajmuje się ochroną zabytków archeologicznych i technicznych woj. świętokrzyskiego; Waldemar Gliński - archeolog w służbach konserwatorskich i instytucjach zajmujących się ochroną i promocją świętokrzyskiego dziedzictwa kulturowego.
Złotą odznakę "Za opiekę nad zabytkami" otrzymali też Anna Michalska - badaczka i dokumentalistka dziedzictwa kulturowego woj. łódzkiego w Regionalnym Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków w Łodzi; Daria Olewińska z Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Opolu; Patrycja Podgarbi z Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Łodzi (od 2011 r. Oddział Terenowy Narodowego Instytutu Dziedzictwa); Henryk Woźniakowski - współzałożyciel i przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego (oddział MNK) oraz Elżbieta Wyrwińska - archeolog, główny specjalista w Narodowym Instytucie Dziedzictwa.
Odznakę honorową "Zasłużony dla Kultury Polskiej" wręczono Magdalenie Lisowskiej, która od ponad 30 lat zajmuje się badaniem ogrodów i parków historycznych.
Drugiego dnia obchodów odbyły się trzy panele dyskusyjne. Podczas pierwszego "Ochrona przestrzeni – wyzwanie współczesności" rozmawiano na temat wyzwań ochrony dziedzictwa kulturowego po nowelizacji Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz wobec planowanych zmian prawa budowlanego i rozporządzeń obowiązujących organy architektoniczno-budowlane.
Drugi "Opinie eksperckie – odpowiedzialność i współpraca" poświęcony był opiniom eksperckim w systemie ochrony zabytków i roli Narodowego Instytutu Dziedzictwa w ich tworzeniu. W ramach panelu swoje spostrzeżenia przedstawili eksperci NID i prowadzący postępowania administracyjne – pracownicy Departamentu Ochrony Zabytków MKiDN oraz wojewódzcy konserwatorzy zabytków.
Panel trzeci "Transformacja cyfrowa – nowe perspektywy dokumentacji" dotyczył tego, w jaki sposób nowe technologie zmieniają wyobrażenie o dokumentacji obiektów ochrony konserwatorskiej. Paneliści dyskutowali o tym, jak zebrane dane mogą wpłynąć na procesy identyfikacji oraz zarządzania dziedzictwem.
Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków został ustanowiony w 1983 r. przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków (ICOMOS). Poświęcony jest wszystkim osobom, które na co dzień zajmują się ratowaniem zabytków i opieką nad nimi – konserwatorom, historykom sztuki i architektury, urbanistom, archeologom oraz przedstawicielom innych zawodów, związanych z ochroną zabytków, a także właścicielom, opiekunom i zarządcom obiektów zabytkowych.
Coroczne obchody święta obejmują liczne spotkania i debaty będące okazją do dyskusji na temat zarządzania dziedzictwem oraz przybliżania lokalnym społecznościom problemów jego ochrony. W tym roku odbędą się one m.in. w Bazylice Katedralnej w Płocku, Zabytkowej Kamienicy "Niemczówka" w Chęcinach i na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie. Ich organizatorem jest Narodowy Instytut Dziedzictwa. (PAP)
akn/ aszw/
