Pomnik katyński w Jersey City. Fot. PAP/Andrzej Lange
Polonia amerykańska uczciła bohaterów II wojny światowej, ofiary zbrodni katyńskiej oraz zamachu na World Trade Center. Harcerze, weterani, młodzież szkolna, pedagodzy i przedstawiciele organizacji polonijnych zgromadzili się w niedzielę przed Pomnikiem Katyńskim w Jersey City, aby oddać hołd poległym.
W swoim wystąpieniu konsul generalny RP w Nowym Jorku, Mateusz Sakowicz, określił spotkanie jako bezcenny przykład, szczególnie dla młodych amerykańskich Polaków. Pielęgnowanie pamięci historycznej nazwał „naszą wspólną odpowiedzialnością”.
Poinformował zebranych m.in. o przekazaniu Polsce dokumentów i materiałów Wacława Godziemby-Maliszewskiego, mieszkającego w USA, w tym fotografii Luftwaffe, amerykańskich materiałów wywiadowczych oraz zapisków z gazet, znanych jako „archiwum katyńskie”. Zbiory mają zasilić Archiwum Akt Nowych w Warszawie i wzbogacić wiedzę o wydarzeniach historycznych.
Konsul odczytał również list od chargé d’affaires Ambasady RP w Waszyngtonie, Bogdana Klicha.
„Katyń to nie tylko nazwa miejsca, ale cierpienia, brutalnej niesprawiedliwości i systemowego okrucieństwa, którego celem było zniszczenie polskiej tożsamości i niepodległości” – podkreślił Klich.
Przypomniał, że w 1940 roku NKWD zamordowało w Katyniu blisko 22 tysiące obywateli II Rzeczypospolitej – jeńców wojennych, przedstawicieli elity wojskowej oraz inteligencji.
– Zbrodnia była przygotowaną z premedytacją próbą pozbawienia Polski warstwy przywódczej zdolnej do odbudowy państwa po zakończeniu wojny. Miała osłabić nasz kraj, podporządkować go sowieckim mordercom i wymazać z kart historii postacie, które stanowiły o jego sile – dodał konsul Sakowicz.
Dyplomata wskazał także na prześladowania osób, które po wojnie domagały się ujawnienia prawdy o tych faktach. Zwrócił uwagę na konieczność zachowania pamięci i rzetelnego dokumentowania prawdy, szczególnie w kontekście ostatnich naruszeń polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony, co stanowi jednocześnie uderzenie w NATO, Unię Europejską i wolny świat.
„Niech pamięć o Katyniu pozostanie dla nas wszystkich zobowiązaniem do współpracy i działań na rzecz tego, aby świat nie musiał doświadczać podobnych tragedii w przyszłości” – zakończył.
Podczas uroczystości, w której uczestniczyli m.in. radny miejski Jersey City Richard Boggiano oraz b. ambasador Anna Maria Anders, córka generała Andersa, przedstawiono okolicznościową proklamację burmistrza Stevena Fulopa oraz rezolucję biura Rady, upamiętniającą 85. rocznicę masakry i oddającą hołd ofiarom.
Organizatorem wydarzenia, które łączyło upamiętnienie 86. rocznicy wybuchu II wojny światowej, 85. rocznicy masakry katyńskiej oraz 24. rocznicy zamachu na World Trade Center, był Komitet Pamięci Zbrodni Katyńskiej, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej oraz Kongres Polonii Amerykańskiej.
Celina Urbankowski z Komitetu wyraziła w rozmowie z PAP zadowolenie z frekwencji na przygotowanej już po raz 34. wrześniowej uroczystości.
– Przypomnienie ważnych rocznic historycznych ma znaczenie edukacyjne dla młodzieży. Przybyła ona dzisiaj z trzech szkół polonijnych w New Jersey i Nowym Jorku. Cieszymy się, uczniowie zaprezentowali patriotyczny występ, który mogła obejrzeć także grupa Amerykanów – podsumowała.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/wr/
