Lech Wałęsa i kapelan prezydenta Wałęsy ksiądz prałat Franciszek Cybula podczas mszy świętej w hotelu Mayflower w Waszyngtonie, USA, 21 kwietnia 1993 r. Fot. PAP/Maciej Belina Brzozowski
Od zaprzysiężenia Lecha Wałęsy wszyscy prezydenci mieli kapelanów. Szczegółowy zakres obowiązków każdego z nich ustalał prezydent. Wspólnym mianownikiem było wspieranie duchowe głowy państwa i sprawowanie sakramentów w prezydenckiej kaplicy.
W sobotę prezydent elekt Karol Nawrocki poinformował, że funkcję jego kapelana będzie pełnił ks. Jarosław Wąsowicz – salezjanin, historyk i organizator Ogólnopolskiej Patriotycznej Pielgrzymki Kibiców na Jasną Górę.
W rozmowie z PAP ks. Wąsowicz przyznał, że nominacja na kapelana prezydenta spadła na niego niespodziewanie.
– Główną misją kapelana jest wspieranie duchowe prezydenta, sprawowanie sakramentów i głoszenie Słowa Bożego. Jednym słowem to, co należy do kapłana. Polityka jest dla polityków, dla księdza jest bycie księdzem – powiedział.
Zapytany, dlaczego prezydent elekt wybrał właśnie jego, zaznaczył, że Karola Nawrockiego zna od wielu lat.
– Przyjaźnimy się i współpracujemy na wielu polach, zwłaszcza dotyczących polityki historycznej, więc pewnie dlatego – stwierdził.
W III RP wszyscy polscy prezydenci mieli kapelanów. Funkcję tę przy prezydencie Lechu Wałęsie pełnił w latach 1990–1995 ks. Franciszek Cybula. Kapelanem Aleksandra Kwaśniewskiego był w pierwszej kadencji (1995–1999) ks. płk Tadeusz Dłubacz, a w drugiej (1999–2005) ks. płk Jan Domian. Kapelanem Lecha Kaczyńskiego był ks. Roman Indrzejczyk (2005–2010), a Bronisława Komorowskiego – ks. ppłk Krzysztof Kacorzyk (2010–2015). Kapelanem prezydenta Andrzeja Dudy od 2015 r. był ks. Zbigniew Kras.
Konferencja prasowa Caritas Polska i Caritas Ordynariatu Polowego. Od lewej: ks. płk. Tadeusz Dłubacz i o. Hubert Matusiewicz, Warszawa, 23 września 1996 r. Fot. PAP/Teodor Walczak
W rozmowie z PAP ks. ppłk Krzysztof Kacorzyk, który był kapelanem prezydenta Bronisława Komorowskiego, zaznaczył, że zakres jego obowiązków został ustalony na zasadzie indywidualnej umowy między nim a prezydentem.
– W dni powszednie odprawiałem msze św. w kaplicy w Pałacu Prezydenckim. Poza tym moja praca polegała na towarzyszeniu prezydentowi w uroczystościach kościelnych i wojskowych. Towarzyszyłem panu prezydentowi również w czasie wyjazdów krajowych i zagranicznych – powiedział.
Dodał, że kiedy zachodziła taka potrzeba, odprawiał również msze św. w kaplicy w Belwederze i uczestniczył w wydarzeniach, w których udział brała pierwsza dama.
Ks. Kacorzyk zaznaczył, że z jego posługi korzystała nie tylko głowa państwa, ale również inni pracownicy Kancelarii Prezydenta.
– Odprawiałem msze św. w intencjach, które mi przekazywali, udzieliłem nawet sakramentu chrztu w kaplicy prezydenckiej – powiedział.
Podkreślił, że był do dyspozycji prezydenta „w każdym czasie i o każdej godzinie”.
Prezydent RP Lech Kaczyński i kapelan prezydenta ks. Roman Indrzejczyk podczas uroczystości przekazania Betlejemskiego Światła Pokoju, które przynieśli do kaplicy w Pałacu Prezydenckim przedstawiciele Związku Harcerstwa Polskiego, 17 grudnia 2007 r. Fot. PAP/Jacek Turczyk
Zaznaczył, że chociaż funkcję kapelana prezydenta często pełnią duchowni mający stopnie wojskowe, nie jest to regułą. Przypomniał, że kapelan prezydenta Andrzeja Dudy – ks. Zbigniew Kras – nie jest wojskowym.
Duchowny wyjaśnił, że każdy ksiądz, który chce pełnić posługę kapelana, musi uzyskać stosowny dekret od biskupa, któremu podlega.
Zdaniem księdza Kacorzyka, chociaż wszyscy prezydenci III RP mieli kapelanów, jest to zwyczaj, który mógłby zostać zmieniony.
– To jest autonomiczna decyzja prezydenta, podobnie jak zakres obowiązków kapelana, który również ustala się indywidualnie z prezydentem – podkreślił.
Kapelani pełnią posługę nie tylko przy prezydencie RP. Są obecni także w służbach mundurowych, m.in. w wojsku, policji, Straży Granicznej, Lasach Państwowych, Straży Pożarnej i Służbie Ochrony Państwa, posługują w więzieniach i szpitalach.
Ks. Krzysztof Kacorzyk podczas mszy odprawionej w Pałacu Prezydenckim w intencji ofiar katastrofy smoleńskiej, 10 kwietnia 2013 r. PAP/Jacek Turczyk
Rzecznik prasowy Ordynariatu Polowego WP Krzysztof Stępkowski przekazał PAP, że w przypadku kapelanów wojskowych ich służbę regulują akty prawne Ministerstwa Obrony Narodowej i konkordat.
Do obowiązków kapelanów należy przede wszystkim sprawowanie posługi duszpasterskiej i sakramentalnej, czyli odprawianie mszy, spowiadanie i udzielanie innych sakramentów, organizowanie rekolekcji, spotkań modlitewnych i pielgrzymek.
– Kapelan to zazwyczaj bardzo zaufany człowiek, któremu żołnierze czy dowódca mogą się zwierzyć. W wojsku zwłaszcza dowódcy niosą na barkach wielką odpowiedzialność i także oni, tak jak szeregowi żołnierze, potrzebują osoby, z którą mogliby porozmawiać. Nie jest oczywiście tak, że dowódcy radzą się kapelanów, jak prowadzić sprawy w wojsku, ale już sama obecność i spokojna rozmowa z kapelanem może jakiś problem rozjaśnić czy pomóc w jego rozwiązaniu – zaznaczył.
Dodał, że kapelani udzielają osobom, do których są posłani, szeroko pojętego wsparcia duchowego.
– W pracy kapelana wojskowego chodzi o duchowe wsparcie żołnierza, także tego, który jedzie na wojnę lub na zagraniczną misję. Żołnierze wracający z frontu muszą się mierzyć z zespołem stresu pourazowego, podlegają napięciom, ale też zranieniom duchowym, rozterkom sumienia. Kapelan stara się pomóc człowiekowi na bieżąco radzić sobie z tym napięciem, m.in. dzięki spotkaniom, rozmowom i np. modlitwom – wyjaśnił.
Stępkowski przekazał, że zadaniem kapelanów jest również udział i pomoc w organizacji wydarzeń religijno-patriotycznych. Kapelani prowadzą modlitwę w intencji poległych, błogosławią na czas pełnienia służby, są do dyspozycji zarówno żołnierzy, pracowników wojska, jak i ich rodzin. Obejmują posługą także weteranów i kombatantów.
Kapelan Prezydenta RP ks. Zbigniew Kras podczas uroczystości nadania sali imienia Władysława Stasiaka w siedzibie Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przy ul. Wiejskiej w Warszawie, 11 kwietnia 2022 r. Fot. PAP/Radek Pietruszka
Poinformował, że obecnie w Ordynariacie Polowym posługę pełni 112 kapelanów-oficerów.
– Są oni oficerami Wojska Polskiego, obowiązują ich te same ograniczenia czy prawa, które mają oficerowie. Ich wynagrodzenia są zależne od stopnia wojskowego. Ich obecność i posługa to standard w krajach NATO-wskich, ale nie tylko w czasie wojny na Ukrainie widać zarówno posługę, jak i potrzebę obecności kapelanów – wyjaśnił.
Dodał, że poza kapelanami wojskowymi pod Ordynariat Polowy podlega również dziesięciu kapelanów Straży Granicznej i jeden kapelan Służby Ochrony Państwa.
W Polsce z posługi kapelana wojskowego korzystają nie tylko żołnierze wyznania rzymskokatolickiego. Poza tym istnieje jeszcze Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego oraz Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe.
Iwona Żurek (PAP)
iżu/ joz/ mhr/
