Prezentacja nowo zakupionego fragmentu „Panoramy Siedmiogrodzkiej”. Tarnów, 23.12.2021. Fot. PAP/P. Topolski
Muzeum Ziemi Tarnowskiej kolekcjonujące fragmenty "Panoramy Siedmiogrodzkiej" namalowanej pod kierownictwem Jana Styki w 1897 r. w piątek wieczorem po raz pierwszy zaprezentuje pozyskany fragment tego dzieła, który był poddany pracom konserwatorskim.
Pokaz uświetnia tarnowskie obchody 230. rocznicy urodzin Józefa Bema oraz 175. rocznicy bitwy pod Sybinem.
Jak poinformował PAP dyrektor tarnowskiego muzeum Kazimierz Kurczab, obraz pokazywany po raz pierwszy po konserwacji przedstawia huzara na koniu znajdującego się w pobliżu orszaku generała Józefa Bema. Fragment pochodzący z centralnej części Panoramy mierzy ponad 2,3 m wysokości i 1,7 m szerokości.
Dzieło zostało zakupione w 2021 roku za 100 tys. zł od prywatnych właścicieli z Poznania dzięki dotacji udzielonej przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Dyrektor muzeum wyjaśnił, że obraz przez kilkadziesiąt lat wisiał w mieszkaniu i nie był konserwowany, dlatego w pierwszej kolejności należało wykonać prace restauratorskie.
„Obraz był konserwowany w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, po czym dotarł od nas jesienią, a teraz wykorzystujemy okazję, jaką jest ten jubileusz, po to żeby uroczyście go zaprezentować” – wskazał Kurczab.
„Huzar na koniu” będzie pokazywany od piątku w Galerii „Panorama” na tarnowskim dworcu kolejowym pośród wszystkich fragmentów „Panoramy Siedmiogrodzkiej” będących w posiadaniu muzeum. W jego zbiorach znajdują się obecnie 24 części dzieła.
Józef Bem
Prezentacja nowego nabytku uświetnia tarnowskie obchody 230. rocznicy urodzin Józefa Bema oraz 175. rocznicy bitwy pod Sybinem.
"Panorama Siedmiogrodzka" przedstawiała zwycięską bitwę o Sybin 1849 r., w której oddziałami węgierskimi dowodził gen. Józef Bem. Została namalowana przez polskich i zagranicznych artystów pod kierownictwem Jana Styki w 1897 r. Dzieło zamówili Węgrzy z okazji 50. rocznicy Wiosny Ludów. Panoramę malowano w budynku Rotundy we Lwowie, w którym powstawała wcześniej "Panorama Racławicka". Jej wymiary były takie same jak "Panoramy Racławickiej": 120 m obwodu i 15 m wysokości.
Po raz pierwszy dzieło zostało pokazane w rotundzie na terenie budapesztańskiego Parku Varosliget w marcu 1898 r., w 50. rocznicę wybuchu węgierskiego powstania przeciwko Austriakom. Towarzystwo akcyjne założone w celu sfinansowania kosztów namalowania panoramy przeliczyło się jednak co do spodziewanych zysków z publicznych prezentacji. Dlatego Jan Styka, nie widząc szans na wyegzekwowanie od zleceniodawców umówionej sumy, zwinął obraz na walec i w 1900 r. wywiózł na ziemie polskie. W 1907 r. Panorama została po raz ostatni pokazana publiczności w Warszawie w rotundzie przy ul. Karowej.
Ostatecznie Styka podjął decyzję o pocięciu Panoramy na kilkadziesiąt fragmentów, które oprawiono w ramy i sprzedano jako obrazy. Nie wiadomo dokładnie, na ile fragmentów dzieło zostało podzielone, ale ostatnie badania tarnowskich muzealników mówią o 100-110 obrazach. Wszystkie były sygnowane; zwykle podpis Jana Styki znajduje się w prawym dolnym rogu płótna.
Do dzisiaj udało się zidentyfikować 39 obrazów, które są lub były pozostałością po Panoramie, ich łączna powierzchnia nie przekracza 1/3 całego dzieła. Trzy fragmenty znane są tylko z przedwojennych reprodukcji i nie ma pewności czy zachowały się do dziś. Pozostałe znane fragmenty znajdują się w polskich muzeach w Warszawie, Krośnie i Łęczycy. Kilka znajduje się w rękach prywatnych, w tym jeden w Anglii. Przedstawiciele placówki zapewniają, że poszukiwania kolejnych części wciąż trwają.(PAP)
autor: Rafał Grzyb
rgr/ dki/
