Gdańsk, 31.08.2022. Premier Mateusz Morawiecki podczas uroczystego spotkania Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” w Sali BHP Stoczni Gdańskiej. Fot. PAP/A. Warżawa
Przed 42 laty powstał ruch społeczny, który przyczynił się do bezkrwawego obalenia systemu – mówił w Gdańsku premier Mateusz Morawiecki w 42. rocznicę podpisania porozumień sierpniowych i w konsekwencji powstania NSZZ „Solidarność”.
Uroczyste spotkanie Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ "Solidarność" z zaproszonymi gośćmi, wśród których był szef rządu, odbyło się w środę w historycznej sali BHP w Gdańsk i było częścią obchodów 42. rocznicy podpisania porozumień sierpniowych organizowanych przez NSZZ "Solidarność".
Występując podczas uroczystości Morawiecki przywołał słowa Zbigniewa Herberta z wiersza "Potęga smaku": "Mieliśmy odrobinę koniecznej odwagi". "Myślę, że w sercach, w pamięciach robotników musiało być dużo więcej niż tylko odrobina odwagi" - powiedział. "Przecież wszyscy wtedy mieli doskonale w pamięci grudzień 1970 roku, jak władza komunistyczna w bestialski sposób potraktowała tamte protesty" - dodał.
Według niego, "trzeba było mieć w sobie dużo odwagi, aby ona przezwyciężyła strach i dała nadzieję na przyszłość". "Tej odwadze tamtych czasów zawdzięczamy dzisiejszą wolność, suwerenność, niepodległość" - dodał. "Przed 42 laty powstał ruch - jeden z największych, jeśli nie największy na świecie - ruch społeczny, który przyczynił się do bezkrwawego obalenia systemu" - stwierdził Morawiecki.
Prezydent: stan wojenny naznaczony dwiema wielkimi zbrodniami: w kopalni Wujek i zbrodnią lubińską
Premier podkreślił, że "tak, jak wtedy (w 1980 r.) rozpoczęte zostało dzieło zrzucania kajdanów niewoli Rosji sowieckiej - tak dziś trzeba też wspomnieć w tym momencie o innych, naszych bohaterach współczesności, o ukraińskich żołnierzach, cywilach, którzy walczą o wolność na Ukrainie, o wolność waszą i naszą".
"Tak jak nasi robotnicy wywalczyli wolność wtedy, przed 42 laty, tak dzisiaj żyjemy także w punkcie zwrotnym historii współczesnej, bo Ukraina nie może paść, ich walka musi być zwycięska. To dlatego Polska, Polacy, rząd polski, społeczeństwo polskie robi wszystko, aby naszym sąsiadom w tej walce pomóc. Ta walka musi zakończyć się zwycięsko - tak jak robotników w 1980 roku" - podkreślał szef rządu.
Przypominał również, że w czasie stanu wojennego na ulice wielu miast Polski na wezwanie "Solidarności" wyszli Polacy. "Wyszli szczególnie tłumnie; wyszli, żeby zamanifestować tę pierwszą, trwającą w czasie stanu wojennego rocznicę tych wielkich dni nadziei i chwały. Władza komunistyczna postanowiła się z tymi marzeniami, z tą pamięcią, bezwzględnie rozprawić. Szczególnie krwawa rozprawa miała miejsce na moim rodzinnym Dolnym Śląsku podczas wielkiej demonstracji w Lubinie - demonstracji, podczas której władza zdecydowała się użyć broni przeciwko narodowi. Zginęli wtedy nasi bohaterowie +Solidarności+ - Michał Adamowicz, Andrzej Trajkowski i Mieczysław Poźniak - cześć ich pamięci" - powiedział premier.
Stwierdził także, że "do prawdziwego aktu oskarżenia" odpowiedzialnych "nigdy nie doszło". "Pamiętajmy o tamtych dniach, pamiętajmy o Lubinie. Ale +Solidarność+ to nie tylko historia. Tak chcieli zrobić władcy III Rzeczypospolitej bardzo szybko po transformacji, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i wolności. Ideały +Solidarności+ schowano do szuflady. Prawa pracownicze, prawo pracy - różnego rodzaju umowy, wynagrodzenia, ale także solidarność międzypokoleniowa - to były hasła, wartości i idee, które nie przebijały się w latach dziewięćdziesiątych i jeszcze później przez wszystkie rządu w należyty sposób" - mówił.
Według niego "trzeba oddać hołd rządom PiS - tym krótkim, w latach 2005-2007 i później od 2015, kiedy doszło do odwrócenia pewnych schematów i pozbycia się tej złej woli lub braku woli zmiany ówczesnej rzeczywistości i wsłuchania się w głos Polaków, głos ludzi pracy".
42 lata temu podpisano Porozumienie Gdańskie
Premier zaznaczył, że obecnie przeżywamy największy kryzys od co najmniej 30 lat. "Kryzys bezpieczeństwa, kryzys geopolityczny, kryzys ekonomiczny, kryzys energetyczny. Naprawdę punkt zwrotny przynajmniej w gospodarczej historii świata, o ile nie po prostu w historii świata" - stwierdził.
Dodał, że rząd stara się pomagać "tym najsłabszym", bo "właśnie państwo powinno w czasach próby stać przede wszystkim przy tych, którzy potrzebują pomocy najbardziej". W tym kontekście powiedział, że w tym roku rząd wielokrotnie obniżył podatki, wprowadził stawkę godzinową płacy minimalnej, która obecnie - mówił - jest netto ponad dwa razy wyższa niż siedem lat temu. "Podobnie średnia płaca wynosiła poniżej 4 tys. zł, dzisiaj jest znacznie powyżej 6 tys. zł" - mówił. Wskazywał też na programy społeczne i niskie bezrobocie. "To jest wszystko efekt współpracy z +Solidarnością+" - stwierdził szef rządu.
Zwracając się do związkowców, uczestników wydarzeń 1980 roku powiedział, że wielokrotnie słyszał słowa, iż "+Solidarność+ wówczas wydobywała z nas wszystkich to, co najlepsze". "Niech tak będzie i dzisiaj. Niech Solidarność wydobywa z nas nadal to, co najlepsze" - powiedział. Podziękował "Solidarności" i "wszystkim ludziom tamtej epoki za wywalczenie naszej solidarności, naszej wolności i naszej niepodległości".
W uroczystościach, w historycznej sali BHP, udział wzięli również m.in. minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg, wiceminister funduszu i polityki regionalnej Marcin Horała, byli przewodniczący związku: Marian Krzaklewski i Janusz Śniadek, obecny przewodniczący NSZZ "Solidarność Piotr Duda oraz członkowie prezydium i przewodniczący zarządu regionów NSZZ "Solidarność".
Listy do uczestników uroczystości skierowali: prezydent Andrzej Duda, marszałek Sejmu Elżbieta Witek i prezes PiS Jarosław Kaczyński.
Szefowa Kancelarii Prezydenta Grażyna Ignaczak–Bandych w imieniu prezydenta RP wręczyła odznaczenia państwowe. Za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski zostali odznaczeni Jerzy Miotke oraz Ryszard Rusiłowicz. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski uhonorowano Jerzego Barzowskiego, Zbigniewa Łaska i Mariana Siwego.
Za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowanie praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Krzyżem Wolności i Solidarności odznaczony został Maciej Łopiński. Natomiast Srebrnym Krzyżem Zasługi za zasługi w działalności społecznej i związkowej został uhonorowany Marian Rudnik.
Prezydent odznaczył również Stefana Gawrońskiego, Zbigniewa Kowalczyka, Wojciecha Książka oraz Jacka Rybickiego Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości za zasługi dla Niepodległej.
Po uroczystościach w historycznej sali BHP uczestnicy przeszli przed bramę nr 2 Stoczni Gdańskiej gdzie złożono kwiaty.
42 lata temu o godz. 17 w sali BHP Stoczni Gdańskiej podpisane zostało porozumienie między Komisją Rządową a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym, reprezentującym ponad 700 zakładów z całej Polski; delegacja rządowa zgodziła się m.in. na utworzenie nowych, niezależnych, samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar Grudnia 1970, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury; przyjęto też zapis, że nowe związki zawodowe uznają kierowniczą rolę PZPR w państwie; uroczystość podpisania porozumienia transmitowała TVP.
Porozumienie, które podpisali przewodniczący MKS Lech Wałęsa i wicepremier Mieczysław Jagielski, w konsekwencji doprowadziło do powstania NSZZ "Solidarność" - pierwszej w krajach komunistycznych, niezależnej od władz, legalnej organizacji związkowej.(PAP)
autor: Piotr Mirowicz
pm/ gb/ mml/ mok/
