Jan Edmund Kowalski. Fot. PAP/W. Oluśnik
16 sierpnia, tuż po Święcie Wojska Polskiego w okolicach Pałacu Saskiego rozpocznie się rozstawianie płotu, za którym rozpoczną się prace archeologiczne - zapowiedział w poniedziałek prezes zarządu spółki Pałac Saski Jan Edmund Kowalski. Dodał, że koniec odbudowy tego miejsca nastąpi w 2030 r.
W rozmowie na antenie TVP Info prezes Jan Edmund Kowalski przypomniał, że rozpoczynające się za kilka tygodni prace będą częściowo powtórzeniem tych z 2008 r., gdy podjęto pierwszą próbę odbudowy Pałacu Saskiego i pozostałych zabudowań. Zapowiedział, że odkryte wówczas piwnice zostaną zakonserwowane, jeśli okaże się, że są w złym stanie. „Jesienią rozpoczniemy prace archeologiczne pod Pałacem Brühla oraz pod kamienicami przy ul. Królewskiej, co będzie bardzo ciekawe, ponieważ nigdy nie realizowano tam prac archeologicznych. Po wojnie piwnice zostały zasypane gruzem. Warto przypomnieć, że swoją siedzibę przed wojną miało tam Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Możemy więc znaleźć dokumenty i wyposażenie ministerstwa” – powiedział szef spółki Pałac Saski.
Całość prac archeologicznych zakończy się w 2023 r. Prezes Kowalski zapowiedział, że w czasie wykopalisk będą organizowane wycieczki po terenie prac, a na ogrodzeniu będzie prezentowana dokumentująca je wystawa fotografii.
Całość prac archeologicznych zakończy się w 2023 r. Prezes Kowalski zapowiedział, że w czasie wykopalisk będą organizowane wycieczki po terenie prac, a na ogrodzeniu będzie prezentowana dokumentująca je wystawa fotografii.
Prezes Kowalski wyjaśnił, że jedyna zachowana część przedwojennego Pałacu Saskiego zostanie specjalnie wyeksponowana. „Zachowany zostanie obecny stan Grobu Nieznanego Żołnierza. Odbudowana kolumnada będzie od niego oddzielona” – podkreślił. Pozostała część zabudowań placu Piłsudskiego będzie miała kształt z roku 1939. Przypomniał, że w Pałacu Brühla znajdzie się siedziba Senatu RP, a pozostałe części będą mieściły pięć instytucji kultury. „Będzie to miejsce poznawania historii Polski, ale również oglądania spektakli teatralnych. Przypomnimy ważnych Polaków i historię Biura Szyfrów” – dodał. Przypomniał, że polscy szyfranci Sztabu Generalnego pracowali w lewym skrzydle Pałacu Saskiego i tam doszło do złamania kodu niemieckiej Enigmy.
Pałac Saski – symbol nieodbudowanej Warszawy
Zdaniem prezesa Kowalskiego całkowity koszt odbudowy, rozłożony do roku 2030, sięgnie 2,5 miliarda złotych. Zapowiedział, że wykonawca odbudowy zostanie wyłoniony w 2024 r., a rok później rozpocznie się właściwa część odbudowy. Podkreślił, że będzie to symboliczne zakończenie odbudowy Warszawy ze zniszczeń II wojny światowej.
Pałac Saski, który wzniesiono w wyniku rozbudowy XVII-wiecznego pałacu Jana Andrzeja Morsztyna, był wielokrotnie przebudowywany w kolejnych wiekach. W okresie II Rzeczypospolitej był siedzibą Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a sąsiedni Pałac Brühla był siedzibą MSZ. Po zniszczeniu Pałacu Saskiego przez Niemców pod koniec grudnia 1944 r. jedynym śladem po nim pozostał fragment trzech środkowych arkad, gdzie znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza - mogiła upamiętniająca bezimiennych żołnierzy poległych w obronie Polski, miejsce obchodów najważniejszych świąt państwowych.
Po zniszczeniu Pałacu Saskiego przez Niemców pod koniec grudnia 1944 r. jedynym śladem po nim pozostał fragment trzech środkowych arkad, gdzie znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza - mogiła upamiętniająca bezimiennych żołnierzy poległych w obronie Polski, miejsce obchodów najważniejszych świąt państwowych.
Pierwsza próba odbudowy nastąpiła z inicjatywy prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W 2008 r. prezydent miasta Hanna Gronkiewicz-Waltz, po zakończeniu prac archeologicznych w miejscu Pałacu Saskiego, zrezygnowała z kontynuowania tego przedsięwzięcia. Prezydent Andrzej Duda w setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę podpisał deklarację o restytucji Pałacu Saskiego w Warszawie. 15 sierpnia 2021 roku podczas dnia Święta Wojska Polskiego prezydent podpisał ustawę o odbudowie Pałacu Saskiego. Na jej podstawie 1 grudnia 2021 r. powołano spółkę celową Pałac Saski, której zadaniem jest odbudowa gmachów na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego.(PAP)
Autor: Michał Szukała
szuk/ aszw/
