Strajk w Kopalni Węgla Kamiennego (KWK) Manifest Lipcowy w Jastrzębiu-Zdroju: zgromadzeni na terenie zakładu pracownicy oczekują na zakończenie negocjacji i podpisanie porozumienia między Komisją Rządową a Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS). Jastrzębie-Zdrój, 2-3.09.1980. Fot. PAP/B. Różyc
Tegoroczne uroczystości Święta Niepodległości w Jastrzębiu-Zdroju będą zarazem kulminacją obchodów 40-lecia Porozumienia Jastrzębskiego, podpisanego w tym mieście 3 września 1980 r. Przypominającą to wydarzenie kampanię społeczno-edukacyjną, realizowaną w części online, przygotowała Fundacja JSW.
Do Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW), która powołała Fundację, należy kopalnia Zofiówka, która w latach 80. ub. wieku nosiła nazwę Manifest Lipcowy. To właśnie tam zawarto trzecie z podpisanych latem 1980 r. porozumień między strajkującymi robotnikami a władzami PRL.
Strajkujący w Jastrzębiu górnicy - oprócz potwierdzenia wcześniejszych ustaleń z Gdańska i Szczecina – wywalczyli m.in. zniesienie czterobrygadowego systemu pracy w kopalniach, który oznaczał konieczność pracy siedem dni w tygodniu, a także wolne soboty dla całej Polski oraz podnoszenie zarobków w ślad za wzrostem kosztów utrzymania.
Porozumienie Jastrzębskie
"Nie możemy zapomnieć, że tutaj, w Jastrzębiu-Zdroju, 40 lat temu podczas podpisania Porozumienia Jastrzębskiego rodziła się wolna, niepodległa Polska. Górnicy JSW swoją determinacją zrobili olbrzymi krok w kierunku rozpadu systemu komunistycznego, a tym samym wolności naszego kraju" - ocenia prezes JSW Włodzimierz Hereźniak.
Przedstawiciele Fundacji JSW uznali, że obchodzone 11 listopada Święto Niepodległości jest właściwą okazją, by przypomnieć i upamiętnić także wszystkich bohaterów wydarzeń sprzed 40 lat - wśród nich tych z jastrzębskich kopalń. Organizatorzy obchodów apelują do mieszkańców miasta, aby 11 listopada oddali hołd górnikom, zapalając świeczkę w oknie o godzinie 20.00.
W ramach kampanii społeczno-edukacyjnej powstała m.in. specjalna strona internetowa www.PorozumienieJastrzebskie.pl, a także profil na Facebooku, gdzie umieszczono najważniejsze informacje o d wydarzeniach sprzed 40 lat i uroczystościach je upamiętniających.
W ramach obchodów, 11 listopada w jastrzębskim Kościele pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła zaplanowano mszę w intencji ojczyzny, a po południu widowisko teatralno-muzyczne "Heroizm Witolda Pileckiego" - część pokazu będzie poświęcona duszpasterzowi górników i wieloletniemu proboszczowi jastrzębskiego kościoła, ks. prałatowi Bernardowi Czerneckiemu. Ze względu na stan epidemii, wydarzenie odbędzie się bez udziału publiczności, z transmisją na stronie internetowej.
Porozumienia Sierpniowe i „Solidarność” – 40. rocznica
Wieczorem na 40 budynkach w Jastrzębiu-Zdroju i okolicach mają pojawić się oryginalne projekcje świetlne, a następnie w oknach zapłoną świeczki pamięci bohaterów. Wydarzenia sprzed 40 lat upamiętnią też dwie wystawy: ekspozycja historycznych zdjęć z kopalni Manifest Lipcowy oraz wystawa poświęcona prałatowi Czerneckiemu. W Jastrzębiu-Zdroju pojawi się też "kapsuła czasu" z pamiątkami, zdjęciami i archiwalnymi gazetami z tamtego okresu.
Obchodom ma towarzyszyć kampania w mediach społecznościowych, m.in. akcja „challenge40”. Jej uczestnicy w formie filmów, zdjęć i prezentacji mają pokazać - nawiązując do wywalczonych przez górników wolnych sobót i niedziel - w jaki sposób spędzają weekend z rodziną, wykorzystując okolicznościowy motyw "40". Pomysłodawcy akcji zachęcają też do zamieszczania zdjęć np. na Facebooku i Instagramie z z dopiskiem #PorozumienieJastrzebskie #Pamietamy #ŚwiętujmyRazem.
O 40-leciu Porozumienia Jastrzębskiego przypomina mural, namalowany na ścianie czteropiętrowego budynku w centrum Jastrzębia-Zdroju. Projekt grafiki wybrano spośród 200 prac zgłoszonych do ogólnopolskiego konkursu. Malowidło mogą zobaczyć wszyscy, przejeżdżający aleją Piłsudskiego - jedną z głównych arterii tego blisko 90-tysięcznego miasta. Zaprojektowany przez Ewę Podlodowską mural w prostej, graficznej formie przedstawia każdy z postulatów, jakie znalazły się w porozumieniu, m.in. wprowadzenie wolnych sobót, obniżenie wieku emerytalnego górników czy wyrównywanie płac w ślad za wzrostem kosztów utrzymania.
Podpisane 3 września 1980 r. w ówczesnej kopalni Manifest Lipcowy (obecnie Zofiówka) Porozumienie Jastrzębskie było dopełnieniem porozumień zawartych kilka dni wcześniej między władzą a strajkującymi robotnikami w Gdańsku i Szczecinie.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ amac/
