Emanuel Ringelblum. Źródło: Wikimedia Commons
Karol Modzelewski, Stanisław Jewgrafowicz Pietrow, Antonina Wyrzykowska oraz Hrant Dink, Julia Ilisińska, Emanuel Ringelblum i Liu Xiaobo zostali w czwartek upamiętnieni w warszawskim Ogrodzie Sprawiedliwych. W czasach zła wybierali dobro – napisał o uhonorowanych wiceszef MKDNiS Jarosław Sellin.
Warszawski Ogród Sprawiedliwych - na skwerze im. gen. Jana Jura-Gorzechowskiego na warszawskiej Woli został założony w 2014 roku przez Dom Spotkań z Historią z inicjatywy mediolańskiej Fundacji GARIWO. Każdego roku są upamiętniane osoby, które ratowały życie innych lub występowały w obronie ludzkiej godności — w czasie nazizmu i komunizmu, ludobójstw i masowych mordów, a także zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych w XX i XXI wieku. Każdej z tych osób dedykowane jest drzewko oraz kamień, na którym wyryta jest inskrypcja z imieniem i nazwiskiem oraz uzasadnieniem wyboru.
Wiceminister kultury Jarosław Sellin w liście do uczestników uroczystości wskazał, że wśród uhonorowanych są "ludzie różnych epok, narodowości i zasług". "O każdym z nich można mówić długo, opowiadać o bohaterstwie, wierności zasadom i dawaniu świadectwa. Można też ich życie streścić jednym zdaniem: w czasach zła wybierali dobro" - podkreślił.
W czwartek zostały posadzone drzewka i odsłonięte kamienie upamiętniające Hranta Dinka, Julię Ilisińską, Karola Modzelewskiego, Stanisława Jewgrafowicza Pietrowa, Emanuela Ringelbluma, Antoninę Wyrzykowską i Liu Xiaobo, Sprawiedliwych wybranych w 2021 roku oraz 2020 (których nie uhonorowano ze względu na obostrzenia pandemiczne).
Emanuel Ringelblum (1900-1944)
Wiceminister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Jarosław Sellin w liście do uczestników uroczystości wskazał, że wśród uhonorowanych są "ludzie różnych epok, narodowości i zasług". "O każdym z nich można mówić długo, opowiadać o bohaterstwie, wierności zasadom i dawaniu świadectwa. Można też ich życie streścić jednym zdaniem: w czasach zła wybierali dobro" - podkreślił.
Jak mówił, "wybierali dobro na przekór swoim czasom, na przekór opiniom większości, na przekór możliwym konsekwencjom".
"Wspomnę tutaj Emanuela Ringelbluma, który patronuje Żydowskiemu Instytutowi Historycznemu, a który w najstraszniejszych czasach Zagłady nie przestawał pracować jako kronikarz i historyk z misją wykrzyczenia światu o tym złu, którego był świadkiem a ostatecznie, także ofiarą" - przypomniał sekretarz stanu w MKDNiS.
Tytuły Sprawiedliwych w roku 2020 otrzymali: Karol Modzelewski – działacz społeczny, jeden z liderów opozycji demokratycznej w PRL, współtwórca III RP, Stanisław Jewgrafowicz Pietrow – podpułkownik Armii Radzieckiej, który uchronił świat przed konfliktem nuklearnym oraz Antonina Wyrzykowska, która w Jedwabnem ratowała Żydów (wraz z mężem), przeciwstawiając się własnej społeczności.
Wskazał, że w Ogrodzie Sprawiedliwych "mamy nie tylko ich wspominać, to o wiele za mało". "Powinniśmy się od tych, którzy umieli wybrać dobro uczyć się tego odważnego wyboru. Tego powinniśmy sobie wszyscy życzyć" - ocenił Sellin.
Zbigniew Gluza, przewodniczący Komitetu Ogrodu Sprawiedliwych i prezes Fundacji Ośrodka KARTA powiedział, że "to, co stanowią ci wszyscy uhonorowani, to jest dobra twarz i Polski, i świata, może nawet najlepsza twarz". "W tej współczesnej Polsce podzielonej i także często złej, brzydkiej odwołanie się do twarzy, którą można uznać za właściwą, za przyjazną, za dobrą, właśnie tutaj się pojawia. Mamy poczucie, że ta materializacja w Ogrodzie jest coraz wyraźniejsza i mocniejsza, a panorama osób, które są tutaj uhonorowane właściwie dotyka już wszystkich wymiarów - obu totalitaryzmów komunistycznego i nazistowskiego, wszystkich głównych ludobójstw XX i XXI wieku, czystek etnicznych i autorytaryzmów, które trwały i narastają współcześnie" - wskazał Gluza.
Wiceprezydent Warszawy Aldona Machnowska-Góra oceniła, że "Ogród Sprawiedliwych, usytuowany w wyjątkowym miejscu, odgrywa szczególną rolę w propagowaniu wspólnych dla całej Europy wartości". Zaznaczyła, że "to jest też nasza misja".
Sprawiedliwi wybrani w roku 2021 to: Hrant Dink – turecki Ormianin i orędownik dialogu między oboma narodami, zamordowany przez tureckiego nacjonalistę, Julia Ilisińska, która w czasie wojny niosła pomoc więźniom Auschwitz-Birkenau, Emanuel Ringelblum – inicjator powstania grupy "Oneg Szabat" i twórca podziemnego archiwum getta warszawskiego oraz Liu Xiaobo - pisarz, działacz na rzecz obrony praw człowieka w Chinach, laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
"Każdego roku, na znak pamięci, sadzimy tu drzewa dedykowane kobietom i mężczyznom, którzy ratowali życie innych lub występowali w obronie ludzkiej godności. W czasie nazizmu i komunizmu, ludobójstw i masowych mordów, zbrodni przeciwko ludzkości. Walka o pamięć i szacunek dla kobiet i mężczyzn, którzy z odwagą przeciwstawili się złu, daje nam potomnym siłę, aby zmieniać świat na lepsze" - podkreśliła.
Uroczystość upamiętnienia uświetnił koncert pianisty Marcina Maseckiego, który wykonał improwizacje, inspirując się życiorysami Sprawiedliwych.
Karol Modzelewski. Uczestnik historii, jej badacz, jej nauczyciel
Tytuły Sprawiedliwych w roku 2020 otrzymali: Karol Modzelewski – działacz społeczny, jeden z liderów opozycji demokratycznej w PRL, współtwórca III RP, Stanisław Jewgrafowicz Pietrow – podpułkownik Armii Radzieckiej, który uchronił świat przed konfliktem nuklearnym oraz Antonina Wyrzykowska, która w Jedwabnem ratowała Żydów (wraz z mężem), przeciwstawiając się własnej społeczności.
Sprawiedliwi wybrani w roku 2021 to: Hrant Dink – turecki Ormianin i orędownik dialogu między oboma narodami, zamordowany przez tureckiego nacjonalistę, Julia Ilisińska, która w czasie wojny niosła pomoc więźniom Auschwitz-Birkenau, Emanuel Ringelblum – inicjator powstania grupy "Oneg Szabat" i twórca podziemnego archiwum getta warszawskiego oraz Liu Xiaobo - pisarz, działacz na rzecz obrony praw człowieka w Chinach, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ dki/
