W Częstochowie upamiętniono w środę 79. rocznicę rozpoczęcia likwidacji tamtejszego getta. Organizatorem uroczystości pod pomnikiem Pamięci Żydów Częstochowian było działające w tym mieście Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów, przy współpracy miejscowego samorządu.
Uroczystość na częstochowskim Placu Samuela Willenberga była elementem obchodów Roku Pamięci Ofiar Częstochowskiego Getta, ustanowionego przez Radę Miasta w związku z przypadającą w tym roku 80. rocznicą utworzenia getta.
Żydzi zajmują ważne miejsce w historii Częstochowy. W 1939 r. miasto zamieszkiwało ok. 28 tys. Żydów. Później do miasta przybyli Żydzi z terenów wcielonych do Rzeszy, przywożono także ludność żydowską z okolicznych miasteczek. 9 kwietnia 1941 r. utworzono getto, które objęło w dużym stopniu teren przedwojennej dzielnicy żydowskiej z ok. 40 tys. mieszkańców.
Dokładnie 79 lat temu – 22 września 1942 r. – Niemcy rozpoczęli deportację mieszkańców getta. Do 8 października zostało ono zlikwidowane, a do obozu zagłady w Treblince pociągami towarowymi wywieziono ponad 38 tys. Żydów. Około 2 tys. osób rozstrzelano i pochowano w masowych grobach przy ul. Kawiej. Pozostałych umieszczono w listopadzie 1942 r. w tzw. małym getcie w rejonie Starego Rynku.
Dokładnie 79 lat temu - 22 września 1942 r. - Niemcy rozpoczęli deportację mieszkańców getta. Do 8 października zostało ono zlikwidowane, a do obozu zagłady w Treblince pociągami towarowymi wywieziono ponad 38 tys. Żydów. Około 2 tys. osób rozstrzelano i pochowano w masowych grobach przy ul. Kawiej. Pozostałych umieszczono w listopadzie 1942 r. w tzw. małym getcie w rejonie Starego Rynku.
Podczas środowych uroczystości częstochowski samorząd reprezentowali – w asyście Straży Miejskiej – wiceprezydent Częstochowy Ryszard Stefaniak oraz wiceprzewodnicząca Rady Miasta Jolanta Urbańska. Byli też uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Częstochowie.
Miejscem pamięci częstochowskich Żydów jest m.in. cmentarz, założony został na początku XIX wieku przez gminę żydowską. To czwarta pod względem wielkości nekropolia tego typu w Polsce, licząca 5 tys. macew i grobów. Na niektórych nagrobkach zobaczyć można jeszcze ślady oryginalnych polichromii.
Na cmentarzu znajduje się m.in. zbiorowa mogiła członków Żydowskiej Organizacji Bojowej, którzy polegli w 1943 r. w bunkrze na terenie getta częstochowskiego; grób wojenny sześciu żydowskich partyzantów; grób zmarłego w 1936 r. i sprawującego przez 40 lat funkcję rabina częstochowskiego - Nachuma Asza; jest też symboliczny grób ostatniego prezesa gminy żydowskiej Jakuba Rozenberga, który w 1942 r. został skatowany i wrzucony do pociągu jadącego do Treblinki.
Na terenie nekropolii jest także ohel cadyka Pinkusa Mendla Justmana, zmarłego w 1920 r. (ohel to niewielki budynek, chroniący grób osoby zasłużonej dla społeczności żydowskiej), odwiedzany przez chasydów z całego świata. Co kilka lat w Częstochowie odbywają się zjazdy Światowego Związku Żydów Częstochowian i Ich Potomków. Uczestniczą w nich m.in. Żydzi z USA, Izraela, Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Szwecji, Danii i Austrii czy Australii.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ aszw/
