John Hume. Fot. PAP/EPA
W wieku 83 lat zmarł w poniedziałek rano John Hume, północnoirlandzki polityk katolicki, który był jednym z architektów procesu pokojowego w Irlandii Północnej, za co w 1998 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla.
Hume był jednym z założycieli i wieloletnim liderem (1979-2001) Socjaldemokratycznej Partii Pracy (SDLP), ugrupowania, które przez czas trwania konfliktu w Irlandii Północnej było najważniejszym politycznym reprezentantem katolickiej mniejszości w tej prowincji.
Brał udział rozmowach, które doprowadziły do zawarcia w 1985 roku porozumienia brytyjsko-irlandzkiego, dającego po raz pierwszy władzom w Dublinie ograniczony wpływ na sytuację w Irlandii Północnej, a także w rozmowach z Sinn Fein, bardziej radykalną partią nacjonalistów, czyli zwolenników zjednoczenia wyspy, co doprowadziło do zawieszenia broni przez Irlandzką Armię Republikańską.
To umożliwiło pod koniec lat 90. kolejne rozmowy, tym razem z przedstawicielami partii unionistycznych, reprezentujących protestancką większość. Rozmowy, które odbywały się przy mediacji amerykańskiego senatora George'a Mitchella, ostatecznie doprowadziły do zawarcia 10 kwietnia 1998 roku porozumienia wielkopiątkowego. Na jego mocy w Irlandii Północnej powstał wspólny rząd reprezentujący partie unionistyczne i nacjonalistyczne, a choć nadal dochodziło do sporadycznych aktów terroru, porozumienie było kluczowym momentem dla zakończenia ponad 30-letniego konfliktu w tej prowincji.
Za zasługi w jego zawarciu Hume oraz ówczesny przywódca Partii Unionistów Ulsteru (UUP) David Trimble zostali w 1998 roku uhonorowani Pokojową Nagrodą Nobla.
Hume, który był także deputowanym do Izby Gmin i Parlamentu Europejskiego, stopniowo wycofał się z czynnego życia politycznego w pierwszej połowie pierwszej dekady XXI wieku. Od wielu lat miał problemy ze zdrowiem, zmagał się zwłaszcza z demencją, przez którą niewiele pamiętał ze swojego udziału w kluczowych wydarzeniach politycznych. Zmarł w domu opieki dla seniorów w rodzinnym mieście Derry/Londonderry.
Oprócz Pokojowej Nagrody Nobla Hume otrzymał także przyznawaną przez rząd Indii pokojową nagrodę im. Gandhiego oraz nagrodę im. Martina Luthera Kinga. W 2012 roku papież Benedykt XVI nadał mu Order św. Grzegorza Wielkiego, najwyższe odznaczenie papieskie dla osób świeckich za szczególne zasługi dla Kościoła katolickiego. W 2010 roku Hume wygrał zorganizowany przez publiczną irlandzką stację radiowo-telewizyjną RTE plebiscyt na najwybitniejszego Irlandczyka w historii.
Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)
bjn/ ap/
