Pierwsza zagraniczna monograficzna wystawa prac Strzemińskiego i Kobro. Źródło: Serwis wideo PAP
Około 150 prac Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro pokazanych zostanie na wystawie w Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia w Madrycie. Będzie to pierwsza tak obszerna, monograficzna prezentacja prac obojga artystów uważanych za filary polskiej awangardy, w jednym z najważniejszych muzeów sztuki nowoczesnej na świecie.
Wystawę, na której znajdą się zarówno obrazy, rysunki, grafiki czy projekty mebli Strzemińskiego, jak i awangardowe rzeźby, w tym kompozycje przestrzenne Kobro oraz zapisy oryginalnych teorii sztuki obojga artystów, przygotowuje Muzeum Sztuki w Łodzi w ramach obchodów Roku Awangardy - ogłoszonego z okazji stulecia narodzin tego kierunku w sztuce.
Jak powiedział PAP dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi i jednocześnie kurator wystawy, Jarosław Suchan, prace Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro wielokrotnie były pokazywane w różnych, także najważniejszych muzeach i galeriach na świecie, ale zawsze w ramach wystaw tematycznych i zbiorowych. „Teraz po raz pierwszy pokażemy ich prace w ramach wystawy, która tylko i wyłącznie poświęcona jest ich twórczości. I po raz pierwszy zostaną pokazane ich prace w takiej skali - to jest ponad 150 dzieł” - podkreślił Suchan.
Przyznał, że w madryckim muzeum pokazany zostanie niemal cały dorobek Katarzyny Kobro, który jest niestety niewielki, bowiem wiele jej rzeźb uległo zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Pokazana zostanie też znacząca część dorobku Strzemińskiego. Zrekonstruowana zostanie także jego słynna Sala Neoplastyczna z łódzkiego MS.
„To będą prace wypożyczone z najważniejszych muzeów w Polsce, przede wszystkim z naszego muzeum, bo mamy największe zbiory tych dwojga artystów, ale także z muzeów rosyjskich, oraz z prywatnych kolekcji zarówno z Polski, jak i ze świata” - zapowiedział dyrektor muzeum.
Suchan przypomniał, że Władysław Strzemiński i Katarzyna Kobro to filary polskiego modernizmu, awangardy nowoczesnej. Najważniejsze postaci tego ruchu, który w radykalny sposób zmieniał całą kulturę XX wieku.
„Ich twórczość jest ściśle związana z rosyjskim konstruktywizmem, oboje zaczynali tworzyć w Rosji radzieckiej, później przenieśli się do Polski i tutaj rozwijali swoją twórczość w sposób niezwykle autonomiczny i stworzyli swoje własne, bardzo oryginalne teorie – Strzemiński teorie malarstwa, Kobro – teorię rzeźby, które – moim zdaniem – są najbardziej zaawansowanymi koncepcjami teoretycznymi, jeżeli chodzi o sztukę nowoczesną” - ocenił.
I choć oboje artystów można zaliczyć do najważniejszych twórców europejskiej awangardy, ze względu na ograniczenia narzucane przez czasy, w których żyli, ich twórczość - zdaniem ekspertów - nie miała wcześniej szans, by w pełni zaistnieć w galeriach i muzeach na świecie.
„Twórczość Strzemińskiego i Kobro jest znana w zasadzie przede wszystkim specjalistom na świecie. Mamy nadzieję, że ta wystawa to zmieni. Ale jest też ona znana artystom. Wielu artystów czy europejskich, czy amerykańskich, może nie tyle bezpośrednio się do tej twórczości odwoływało, natomiast była dla nich istotnym punktem odniesienia” - ocenił Suchan.
Wystawa w madryckim Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia otwarta zostanie 25 kwietnia i potrwa do września tego roku. „Mam nadzieję, że odwiedzi ją liczna publiczność. Będzie prezentowana w muzeum, które jest jednym z tych bodajże pięciu najważniejszych muzeów sztuki nowoczesnej na świecie” - podkreślił dyrektor MS w Łodzi.
Władysław Strzemiński (1893-1952) - malarz, grafik, projektant, teoretyk sztuki i pedagog - był pionierem konstruktywistycznej awangardy w Polsce lat 20. i 30. XX wieku oraz autorem teorii unizmu, która stanowi istotny wkład w światową historię sztuki minionego stulecia.
W 1922 r. artysta wraz z poznaną w Moskwie swoją żoną, Rosjanką z pochodzenia, rzeźbiarką Katarzyną Kobro (1898-1951), przyjechał do Polski, a na początku lat 30. zamieszkali w Łodzi. Kobro pracowała nad własną koncepcją rzeźby abstrakcyjnej. Oboje artyści należeli do czołowych, awangardowych grup lat 20. - "Blok", "Praesens" i "a.r.".
Po II wojnie światowej małżeństwo Strzemińskich rozpadło się, a Kobro żyła na granicy nędzy, chorowała. Zmarła na raka w zupełnym osamotnieniu w hospicjum 21 lutego 1951 r. Strzemiński zaś pod zarzutem nieprzestrzegania zasad socrealizmu na początku 1950 r. został zwolniony z Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. Artysta zmarł na gruźlicę 26 grudnia 1952 r. Już w szpitalu, przy pomocy grupy byłych studentów, opracowywał swoją słynną "Teorię widzenia".
Oboje artyści byli kluczowymi postaciami dla Muzeum Sztuki w Łodzi, ponieważ dzięki ich staraniom powstała Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej grupy "a.r.", która w 1931 roku dała impuls do rozwoju łódzkiego Muzeum Sztuki - najstarszej instytucji kolekcjonującej sztukę współczesną w Europie. Łódzka kolekcja muzealna powstawała dzięki darom od twórców. Znajdują się w niej dzieła m.in. artystów z kręgu kubizmu, futuryzmu, dadaizmu, surrealizmu i unizmu. W zbiorach muzeum są także prace z zakresu sztuki nowych mediów, filmu eksperymentalnego i wideo. (PAP)
szu/ hgt/
