Plakat wystawy "Z pozdrowieniami od Wisławy Szymborskiej i Herty Mueller"
Po 25 kolaży, autorstwa Wisławy Szymborskiej oraz Herty Mueller, laureatek literackiej Nagrody Nobla, oglądać można będzie od soboty na wystawie w Gdańskiej Galerii Guentera Grassa. Wyklejanki tej ostatniej pisarki pokazane zostaną w Polsce po raz pierwszy.
Marta Wróblewska, kurator wystawy "Z pozdrowieniami od Wisławy Szymborskiej i Herty Mueller", powiedziała PAP, że ekspozycja stanowi "swoisty dialog" między dwiema noblistkami.
Przypomniała, że genezą wyklejanek u obydwu artystek była potrzeba wykonywania osobistych kart okolicznościowych dla przyjaciół.
"Taki ich charakter pozostał jeśli chodzi o Wisławę Szymborską, uzupełniony o odwołania do kwestii społecznych, czy obyczajowych. Natomiast u Herty Mueller mają one bardziej literacki charakter: w dużej mierze jej prace pochłaniane są przez słowa. Szymborska pracuje i ze słowem i obrazem z przewagą dla tego ostatniego. Odwrotnie jest u Mueller: tu niejako na wzór twórczości literackiej dominuje słowo" - wyjaśniła Wróblewska.
Dodała, że przy ocenie wyklejanek obu literatek należy też pamiętać, że powstawały one w czasach reżimów komunistycznych w Polsce i Rumunii, gdzie urodziła się Mueller.
"Kolaże są formą odreagowania ponurej i przygnębiającej rzeczywistości, jaka otaczała obie autorki. Przy czym polska poetka używa żartu i ironii, natomiast dla Mueller jest to forma katharsis i oczyszczenie z traumy" - oceniła kurator.
Prace kolażowe Mueller nie były w Polsce wcześniej pokazywane. Znane są jedynie z książki "Kolaże", wydanej w 2013 r. przez Biuro Literackie.
"Osobiście widziałam je w zeszłym roku na wystawie w muzeum w Lubece. Stało się wówczas dla mnie jasne, że te dwie Noblistki powinny się ze sobą +spotkać+. Herta Mueller sama wybrała kolaże na gdańską wystawę" - nadmieniła Wróblewska.
Wyklejanki Szymborskiej, zrobione z takich materiałów jak tytuły gazet, magazynów, reprodukcje zdjęć i starych pocztówek, zostały pokazane po raz pierwszy w lutym 2013 r. w Krakowie w Pałacu pod Baranami z okazji obchodów I rocznicy śmierci poetki.
Wystawie w Gdańskiej Galerii Guentera Grassa towarzyszyć będą projekcje dwóch filmów dokumentalnych: "Chwilami życie bywa znośne" o Szymborskiej, autorstwa Katarzyny Kolendy-Zaleskiej oraz "Niemcy Twoi twórcy" o Mueller, w reżyserii Angeliki Kellhammer. Zaplanowano też m.in. sympozjum poświęcone trójce literackich Noblistów - Szymborskiej, Mueller i Grassowi - z udziałem Urszuli Usakowskiej-Wolff, Leszka Szarugi oraz profesorów Leszka Żylińskiego i Stanisława Rośka.
Herta Mueller żyła w rządzonej przez Nicolae Ceausescu Rumunii i stała się kronikarzem czasów dyktatury. Urodziła się w 1953 r. w niemieckojęzycznej wiosce Nitzkydorf w regionie Banat. Pisarka była wielokrotnie przesłuchiwana przez rumuńskie służby specjalne Securitate. W 1987 r. wyemigrowała do Berlina, gdzie mieszka do dziś.
Herta Mueller żyła w rządzonej przez Nicolae Ceausescu Rumunii i stała się kronikarzem czasów dyktatury. Urodziła się w 1953 r. w niemieckojęzycznej wiosce Nitzkydorf w regionie Banat.
Jej debiutancka książka "Niederungen" (Niziny) ukazała się w 1982 r. i opowiadała o życiu młodej dziewczyny w małej miejscowości w Banacie. Utwór został ocenzurowany. Dwa lata później książka ukazała się w Niemczech, zbierając entuzjastyczne recenzje. Otwarcie potępiające komunistyczną dyktaturę wypowiedzi Mueller w niemieckich mediach doprowadziły do objęcia jej zakazem publikacji w rodzinnym kraju.
Pisarka była wielokrotnie przesłuchiwana przez rumuńskie służby specjalne Securitate. W 1987 r. wyemigrowała do Berlina, gdzie mieszka do dziś. Jest autorką 20 książek. W 2009 r. otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
Wisława Szymborska (1923-2012) jest jedną z najbardziej znanych poetek polskich. Jej wiersze tłumaczone były na ponad 40 języków. Laureatka licznych nagród i wyróżnień, w tym literackiej nagrody Nobla (1996) i Orderu Orła Białego (2011).
Od 1931 r. mieszkała w Krakowie, w latach 1945–1948 studiowała filologię polską i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Debiutowała w marcu 1945 wierszem "Szukam słowa". W latach 1953-1981 pracowała w krakowskim tygodniku „Życie Literackie”, gdzie prowadziła dział poezji i stałą rubrykę Lektury nadobowiązkowe.
Szymborska wydała 13 tomików wierszy oraz opublikowany pośmiertnie, niedokończony tom "Wystarczy" (2012). Publikowała także przekłady poezji, głównie z francuskiego i niemieckiego.
Wystawa "Z pozdrowieniami od Wisławy Szymborskiej i Herty Mueller" będzie czynna do 31 sierpnia. (PAP)
rop/ ls/
