Historię Polek działających na rzecz równych praw oraz odzyskania przez Polskę niepodległości przypomina otwarta w Łodzi plenerowa wystawa „Podwójnie wolne. Prawa polityczne kobiet 1918”. Można oglądać ją przed budynkiem Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ.
Wielkoformatowe plansze informacyjne oraz postacie społeczniczek i działaczek, polskich patriotek i sufrażystek ustawione na uniwersyteckim dziedzińcu ukazują historię różnych środowisk kobiecych, które przez lata walczyły o równouprawnienie, a także odzyskanie przez Polskę niepodległości, co doprowadziło do przyznania Polkom praw wyborczych w 1918 r.
"Chcemy pokazać drogę, którą musiały przejść pokolenia kobiet, by móc głosować i kandydować w wyborach. Tytuł ekspozycji +Podwójnie wolne+ zwraca uwagę na to, że 1918 był dla Polek nie tylko rokiem odzyskania niepodległości, ale również momentem uzyskania praw obywatelskich" – tłumaczy Wojciech Kozłowski, dyrektor Instytutu Pileckiego, który przygotował prezentowaną w Łodzi wystawę.
Jak podkreślają jej twórcy, odzyskanie przez Polskę niepodległości było długim procesem, w którym istotną rolę odegrały kobiety, m.in. działaczki społeczne, pisarki, emancypantki, sufrażystki, żołnierki walczące o suwerenność ojczyzny, przewożące pod gorsetami granaty i organizujące Ligę Kobiet Pogotowia Wojennego czy Ochotniczą Legię Kobiet.
"Pragniemy zwrócić uwagę na szczególny rodzaj walki o równouprawnienie kobiet z ziem polskich, które działały pod zaborami, w warunkach odmiennych niż np. sufrażystki w Wielkiej Brytanii. Te ostatnie również walczyły o prawa polityczne, lecz nie musiały zmagać się z opresyjnym reżimem, który narzucał obcy, w tym przypadku niemiecki lub rosyjski, język urzędowy" - podkreśliła dr Ewelina Kostrzewska z Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ.
Wystawa ukazuje kilka dróg kobiet do emancypacji, m.in. poprzez edukację, pracę u podstaw, udział w walkach o niepodległość, a także przekonywanie społeczeństwa do równouprawnienia.
Eskpozycja przypomina biografie Polek żyjących na przełomie XIX i XX wieku oraz pokolenia kobiet walczących o wolną Polskę 1918 r. i podczas wojny polsko-bolszewickiej. To m.in. nazywana hetmanką polskiego feminizmu Paulina Kuczalska-Reinschmit, podpułkownik Wojska Polskiego RP Stanisława Paleolog, żona Józefa Piłsudskiego Aleksandra Szczerbińska, pisarka Maria Konopnicka, malarka Maria Dulębianka.
Autorką koncepcji wystawy jest wiceminister kultury dziedzictwa narodowego Magdalena Gawin. Wcześniej ekspozycja była prezentowana w Warszawie. Na dziedzińcu Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ będzie można oglądać ją do 25 marca.
Polki jako jedne z pierwszych w Europie uzyskały czynnie i bierne prawo wyborcze. 28 listopada 1918 r. Józef Piłsudski, Tymczasowy Naczelnik Państwa, podpisał dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego. W art. 1 tego dekretu określono, że wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel państwa bez różnicy płci. W art. 7 stwierdzono, że wybieralni do Sejmu są wszyscy obywatele i obywatelki państwa posiadający czynne prawo wyborcze. (PAP)
autor: Bartłomiej Pawlak
bap/ wj/
