Zabytkowa drewniana cerkiew parafialna pw. św. Michała Archanioła w Turzańsku w 2013 r. wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Fot. PAP/W. Maluga
Wystawę zatytułowaną "Opuszczone-ratowane greckokatolickie zespoły cerkiewne południowo-wschodniej Polski" można oglądać w Muzeum Pienińskim w Szlachtowej. Ekspozycja jest związana z 70. rocznicą akcji "Wisła", w wyniku której wiele cerkwi utraciło swoich gospodarzy.
Od czasu przesiedleń cerkwie zaczęły znikać z krajobrazu południowo-wschodniej Polski. Szacuje się, że z około 650 cerkwi istniejących na tym terenie w 1945 r. do dziś pozostało około 350. Tylko nieliczne pełnią swoją pierwotną funkcję, gromadząc wiernych grekokatolików. Wiele z nich służy jako kościoły rzymskokatolickie, kilka świątyń gromadzi wyznawców prawosławia, a niektóre pełnią świeckie funkcje. Wiele z zabytkowych świątyń, nieużytkowanych od lat, popada w ruinę.
Organizatorzy wystawy chcą zwrócić uwagę na problem pozbawionych opieki niszczejących zabytków oraz znaleźć możliwości ich ratowania. Wystawa była wcześniej prezentowana m.in. w Warszawie i Lublinie.
Wystawa prezentuje współczesne fotografie 30 cerkwi i ich opisy. Świątynie te nie pełnią obecnie żadnej funkcji, a stan wielu z nich z roku na rok jest coraz gorszy. Na ekspozycji są również fotografie cerkwi, które w ciągu ostatnich kilkunastu lat zostały uratowane od dewastacji i uzyskały nową funkcję.
Na wystawie można także podziwiać osiem drewnianych cerkwi wpisanych w 2013 r. na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wystawę uzupełnia mapa obrazująca wszystkie cerkwie znajdujące się na terenach zamieszkiwanych przed wojną przez ludność pochodzenia Rusińskiego: Ukraińców, Łemków, Bojków i Dolinian.
Wystawę w Muzeum Pienińskim w Szlachtowej można oglądać do końca sierpnia.
Grupa Operacyjna "Wisła" rozpoczęła wysiedlanie ludności z południowo-wschodniej Polski końcem kwietnia 1947 r. Operacją dowodził gen. Stefan Mossor. Działania prowadzone były w sposób brutalny i bezwzględny. W ciągu trzech miesięcy na Ziemie Zachodnie i Północne przymusowo przesiedlono ponad 140 tys. ludzi.
Z okazji 70. rocznicy akcji "Wisła" w niedzielę w Nowym Sączu w greckokatolickiej cerkwi św. Dymitra zaplanowano nabożeństwo w intencji pojednania, wybaczenia win i pokoju. (PAP)
szb/ akw/
