W dwóch siedzibach Pace Gallery na Manhattanie czynna jest od piątku wystawa “Picasso & Jacqueline: The Evolution of Style”. Gromadzi blisko 140 prac artysty poświęconych niemal wyłącznie jego muzie i drugiej żonie Jacqueline Rogue.
Nowojorska ekspozycja przedstawia obrazy, grafiki, rysunki, jak też ceramikę i rzeźby Picassa (1881-1973) powstałe w ostatnich dwóch dekadach jego życia. Wiele z nich wystawianych jest dla publiczności po raz pierwszy. Są tam też fotografie ilustrujące życie prywatne artysty i jego muzy.
Jak podkreśla historyk sztuki Barbara Rose, Jacqueline stała się dla Picassa całym wszechświatem.
„Jest wszędzie w jego snach, w jego fantazjach oraz w wyobrażeniach jego własnego teatru. Jacqueline jest ostateczną muzą, ponieważ (Picasso- przyp. PAP)widzi w niej muzy swoich bohaterów El Greco, Velazqueza, Delacroix i Maneta” – przekonuje Rose w eseju zamieszczonym w katalogu do wystawy.
Cytat z jej wypowiedzi umieszczony w sąsiedztwie obrazów na ścianie galerii głosi m.in., że artysta wraz z Jacqueline „większość czasu spędzali sami, ponieważ zaspokajała jednocześnie wszystkie jego potrzeby: kochanki, towarzyszki, siostry, matki, wspólniczki i muzy”.
Nowojorska wystawa ilustruje twórczość Picassa poczynając od roku 1954. Związał się wówczas z 23-letnią Jacqueline jako 73-letni mężczyzna. Początkowo była jego muzą, później zaproponował jej małżeństwo, które przetrwało aż do śmierci malarza. Związek z Jacqueline zaowocował według krytyków najbardziej płodnym okresem twórczym w życiu artysty.
Jak podkreślają organizatorzy wystawy, jest ona pierwszą, która stawia sobie za cel zbadanie przeobrażeń stylu Picassa w późnym okresie jego twórczości. Czyni to w ogromnej większości poprzez prezentacje portretów Jacqueline, która zdominowała jego wyobraźnie.
Co znamienne, sama muza twierdziła, że w istocie pozowała artyście tylko raz jako odaliska do „Jacqueline w stroju tureckim” z 1955 roku. W domu aukcyjnym Christie's w Nowym Jorku obraz został w roku 2007 sprzedany za 30,84 mln dolarów.
Picasso portretuje Jacqueline na wiele sposobów. Raz jako pannę młodą, kiedy indziej jako nagą modelkę, pozującą na Carmen śpiewaczkę, to znów jako odaliskę. Większość prac ma w tytule imię Jacqueline. Jest ona jednak także niemal na wszystkich innych.
Ekspozycja odzwierciedla różnorodne nurty w działalności artystycznej Picassa: fowizm, kubizm, surrealizm, a nawet nawiązuje do wycinanek Matisse’a. Pracom o charakterze abstrakcyjnym towarzyszą reprezentujące naturalizm.
Pośród twórczości pokazywanej w oddziale galerii mieszczącym się w dzielnicy artystów, Chelsea, przeważają głównie obrazy. Jedenaście pochodzących z serii „Kobiety z Algieru” inspirowało znane działo Delacroix pod tym samym tytułem. Są to oleje, akwaforta i akwatinta.
Do prac stanowiących reinterpretację dzieł wielkich mistrzów należy też wzorowana na El Greco „Jacqueline z czarnym szalem”. Dwa oleje „Śniadanie na trawie” stanowią natomiast nawiązanie do słynnego obrazu Maneta.
W gronie prac o najbardziej osobistym charakterze znajdują się m.in. „Jacqueline z Palomą i Catherine”. Picasso przedstawia na mim żonę, swoją córkę oraz córkę swej muzy z pierwszego małżeństwa.
Osobisty charakter ma także pokazana w oddziale Pace przy 57 Ulicy wykonana na papierze techniką akwatinta i drypoint (efekt rycia grafiki stalową igłą w płycie) „Cała twarz Jacqueline ubranej jako panna młoda”.
Ogromna większość przedstawionych tam dzieł to czarno-białe, a także kolorowe rysunki oraz różne odmiany grafiki na papierze. Są zarówno prace, w których nagromadzonych jest mnóstwo postaci, ornamentów itp., a pośród nich cykl „Etching” jak też np. dwustronna, prosta, sporządzona kilkoma kreskami na tekturze „Głowa kobiety”. Kilka serii reprezentują „Jacqueline z wielobarwnym kapeluszem słomkowym”, czy też „Jacqueline czytająca”. Rzeźby to „Kąpiąca się kobieta” w brązie oraz „Głowa kobiety” wykonana ze specjalnej odmiany stali, cor-ten steel.
Nowojorska wystawa ilustruje twórczość Picassa poczynając od roku 1954. Związał się wówczas z 23-letnią Jacqueline jako 73-letni mężczyzna. Początkowo była jego muzą, później zaproponował jej małżeństwo, które przetrwało aż do śmierci malarza. Związek z Jacqueline zaowocował według krytyków najbardziej płodnym okresem twórczym w życiu artysty.
Na kilku pracach jak „Malarz i jego modelka”, czy „Picasso, jego prace i publiczność” artysta przedstawia także samego siebie.
Dyrektor i założyciel Pace Gallery Arne Glimcher określił w jednym z wywiadów wystawę, która będzie czynna do 10 stycznia jako „rodzaj podróży przez psychikę Picassa, oraz analizę jego ostatniego daru dla historii sztuki".
Powstała w roku 1960 w Bostonie Pace Gallery ma obecnie oddziały w Nowym Jorku, Londynie i Pekinie. Jest wiodącą galerią sztuki współczesnej reprezentującą wielu z najbardziej znaczących międzynarodowych artystów XX i XXI wieku. „Picasso & Jacqueline” jest już ósmą wystawą w Pace poświęconą artyście.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ dym/
