„Ślonsko betlyjka”
Tradycyjne śląskie szopki, zwane betlejkami, będzie można obejrzeć i porównać z tymi budowanymi w innych częściach Polski podczas wystawy pt. „Ślonsko betlyjka”, która zostanie w czwartek otwarta w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu.
Zazwyczaj niewielkich rozmiarów, statyczna, tworzona w oparciu o przekaz ewangeliczny, śląska betlejka składa się z drewnianej konstrukcji przypominającej szałas oraz z figur. Jej centralny punkt stanowi żłóbek z Dzieciątkiem, przy którym czuwają Maryja i Józef. Towarzyszą im Trzej Królowie, pastuszkowie oraz zwierzęta – najczęściej owce, osiołek, wół, rzadziej wielbłąd.
Jak poinformowała kurator wystawy Anna Grabińska-Szczęśniak, na Śląsku stawianie szopki stało się corocznym zwyczajem świątecznym w pierwszej połowie XVII wieku. Początkowo był on praktykowany głównie przez zakony, wkrótce później stajenka trafiła do domów arystokracji, a w wieku XVIII zagościła w domach mieszczan i ludności wiejskiej. Mimo upowszechnienia produkcji masowej, w wielu śląskich domach przetrwał zwyczaj własnoręcznego wyrobu betlejek – ludowych arcydzieł.
Na wystawie zostaną zaprezentowane betlejki ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego, z których najstarsza została wykonana na przełomie XIX i XX wieku, a najmłodsze – w latach 90. ubiegłego stulecia. Dla porównania zwiedzający zobaczą również kilka szopek przygotowanych przez górali oraz szopkę krakowską. Będą to stajenki z figurami struganymi w drewnie i polichromowanymi, szopki ze słomy, papieru, gipsu, betlejki stojące i wiszące, szopki świecące i grające. Zostaną przedstawione w aranżacji ręcznie malowanych panoram.
Wystawa zostanie zaprezentowana w przestrzeni stałej wystawy etnograficznej "Z życia ludu śląskiego w XIX–XX wieku", będzie uzupełniona o zbiory nawiązujące do przygotowań świątecznych i Wigilii. Będzie ją można zwiedzać również w drugi dzień świąt, 26 grudnia - tego dnia wstęp jest wolny.
Wystawę będzie można oglądać do 2 lutego. (PAP)
lun/ mow/
