Arcybiskup wrocławski Bolesław Kominek w latach 50. Fot. Wikimedia Commons
W Watykanie rozpoczęły się w piątek obchody 50. rocznicy wystosowania listu polskich biskupów do biskupów niemieckich ze słowami o przebaczeniu i prośbą o nie. Autorowi orędzia, kardynałowi Bolesławowi Kominkowi poświęcono wystawę w Muzeach Watykańskich.
Pod listem z 18 listopada 1965 roku, wystosowanym w czasie Soboru Watykańskiego II, podpisało się 34 polskich biskupów z prymasem kardynałem Stefanem Wyszyńskim na czele. Wśród sygnatariuszy był też metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła.
„Przebaczenie i pojednanie. Kardynał Kominek, nieznany ojciec Europy” - to tytuł wystawy w Muzeach Watykańskich, inaugurującej obchody półwiecza jednego z najważniejszych etapów pojednania polsko-niemieckiego. Rocznicowe uroczystości zorganizowały ambasady obu krajów przy Stolicy Apostolskiej.
Ambasador RP Piotr Nowina-Konopka powiedział PAP, że przypomnienie listu wynika z obowiązku pamięci historycznej o doniosłym wydarzeniu, które - jak podkreślił – „otworzyło drogę do pojednania polsko-niemieckiego nie tylko w wymiarze moralnym, ale także społecznym i wreszcie politycznym”.
„Za owoc tego gestu należy uznać zarówno obecne modelowe stosunki polsko-niemieckie, zarówno między osobami, społeczeństwami, jak i państwami. Temu gestowi w wielkim stopniu zawdzięczamy przezwyciężenie powojennej wzajemnej traumy” - dodał polski dyplomata.
Jego zdaniem uzasadnione jest też twierdzenie, że „konsekwencją tak zapoczątkowanego procesu pojednania stało się ułatwienie zjednoczenia Niemiec oraz postęp integracji europejskiej”.
List ten - zauważył ambasador Nowina-Konopka – „stanowi swoisty model, wart wykorzystania w sytuacji wielorakich konfliktów, które we współczesnym świecie doprowadziły - według określenia papieża Franciszka - do +wojny w kawałkach+".
Ambasador RP Piotr Nowina-Konopka powiedział PAP, że przypomnienie listu wynika z obowiązku pamięci historycznej o doniosłym wydarzeniu, które - jak podkreślił – „otworzyło drogę do pojednania polsko-niemieckiego nie tylko w wymiarze moralnym, ale także społecznym i wreszcie politycznym”.
Podczas ceremonii otwarcia ekspozycji obecny był przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski arcybiskup Stanisław Gądecki.
W uroczystości uczestniczył też Rafał Dutkiewicz, prezydent Wrocławia, którego metropolitą był kardynał Kominek. Dutkiewicz przypomniał, że Wrocław będzie w przyszłym roku Europejską Stolicą Kultury, i zaprosił wszystkich do tego miasta.
Obecny był również wyjątkowy świadek wydarzeń sprzed pół wieku - włoski dziennikarz Jaś Gawroński, który powiedział PAP, że był wówczas w Polsce jako dziennikarz radia RAI i relacjonował okoliczności wystosowania listu oraz klimat, jaki wówczas panował.
Na ekspozycji przedstawiono wydarzenia z historii polsko-niemieckiej oraz Europy przed II wojną światową, w jej trakcie i po niej. Osią opowieści jest życie Bolesława Kominka. Autorzy argumentują, że w nie mniejszym stopniu był on, obok innych znanych wybitnych osobistości, „ojcem” Europy dzięki swej działalności na rzecz pojednania z Niemcami.
Zwiedzający poznają biografię bohatera ekspozycji, który w czasie wojny jako młody ksiądz potajemnie odprawiał uroczystości religijne. Przypomniano też lata okupacji Polski, a następnie czasy powojenne; okres stalinowski, internowanie kardynała Wyszyńskiego, wydarzenia Czerwca 1956 roku. Przywołano takie wydarzenia jak wizyta kanclerza Helmuta Kohla i msza pojednania w Krzyżowej w 1989 roku, traktat między RFN a RP z 14 listopada 1990 r. uznający zachodnią granicę Polski, traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy między RFN a Polską z 1991 r., przystąpienie Polski do UE w 2004 roku.
Po prezentacji w Watykanie (do 7 grudnia) wystawa, do której powstania przyczyniło się Muzeum Europy w Brukseli, będzie prezentowana w Berlinie, Wrocławiu i w stolicy Belgii.
W ramach obchodów półwiecza listu w poniedziałek rano polscy i niemieccy biskupi odprawią w Watykanie uroczystą mszę. Następnie odbędzie się konferencja z udziałem przedstawicieli Stolicy Apostolskiej oraz episkopatów obu krajów.
Z Watykanu Sylwia Wysocka (PAP)
sw/ mc/ mag/
