Prace znakomitego malarza i rysownika, czołowego reprezentanta Młodej Polski zwanego ojcem symbolizmu, można od czwartku oglądać na wystawie „Jacek Malczewski – malarz poezji – poeta malarstwa” w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie.
Kustosz muzeum Maria Stopyra powiedziała, że ideą ekspozycji jest pokazanie dzieł wielkiego artysty i indywidualisty, a przede wszystkim wirtuoza sztuki – „malarza poezji – poety malarstwa”.
„Prezentacja umożliwia bliższe poznanie, bo uwidacznia dzieła największego symbolisty i wizjonera, powstałe w latach 1901–22. Na ten czas przypada istotny okres twórczości Jacka Malczewskiego. Znaczna część z tych kompozycji była prezentowana na wystawach mistrza, obrazy te są też publikowane w katalogach” – podkreśliła Stopyra.
Wystawę prezentowaną w Galerii Malarstwa Polskiego rzeszowskiego muzeum otwiera dziewięć dużych obrazów Malczewskiego, ułożonych chronologicznie według daty powstania. Dzieła te zostały przekazane rzeszowskiemu muzeum w depozyt przez prywatnych właścicieli.
W tej części najstarszym obrazem jest „Portret Julianowej Nowakowej z córką” z 1901 r. Intrygującym elementem dzieła – zdaniem kustosz – jest jedyna znana martwa natura autorstwa Malczewskiego; jest to wazon z kwiatami.
Wśród pokazanych obrazów jest też „U studni” z 1909 r., przedstawiający autoportret Malczewskiego. Jak zauważyła Stopyra, artysta ma swoim dorobku bardzo dużo autoportretów, na których przedstawia siebie w różnych kostiumach, z różnymi atrybutami.
„Tymczasem tutaj jest namalowany jakby na marginesie okazałej kompozycji, której centralnym punktem jest Muza, trzymająca duże naczynie – źródło wody. Zaś on sam trzyma niewielkie naczynie, którym może tej wody jeszcze nie zaczerpnął. Obraz bardzo symboliczny, nawiązujący do słynnych dzieł z cyklu +U studni+” – opowiadała PAP Stopyra.
Innym pokazanym na ekspozycji także symbolicznym dziełem Malczewskiego jest – zdaniem Stopyry – obraz „Młoda Polska. Reforma sztuki” z 1918 r. Artysta - „ten słynny symbolista, czołowy malarz Młodej Polski” zawarł w nim wiele symboli zmieniającej się sztuki, rodzącego się nowego, awangardowego stylu. Awangardę na obrazie symbolizuje dominująca postać młodej kobiety ubranej w białą szatę i trzymającą czerwony sztandar, której towarzyszy młodzieniec na drabinie, oraz dwie inne postaci częściowo ukryte za drabiną.
„W sposób bardzo symboliczny Malczewski pokazał, że reforma sztuki jest nieunikniona, że awangarda już nadchodzi, że już jest, ale równocześnie nadal są jeszcze elementy +starego+ stylu” – zauważyła Stopyra.
Wystawę obrazów pochodzących z prywatnych zbiorów uzupełniają dzieła Malczewskiego z kolekcji rzeszowskiego muzeum. Wśród nich znalazły się pokazane po raz pierwszy od dość długiego czasu „Rusałki” z 1893 r. oraz rzadko udostępniany rysunek ołówkiem na papierze – „Portret Feliksa Jasieńskiego”. Jest też niewielkich rozmiarów pejzaż - jedyny na ekspozycji zdominowanej przez portrety i duże obrazy.
Wystawa będzie prezentowana także w przyszłym roku, natomiast nieznana jest na razie data jej zamknięcia.
Jacek Malczewski (1854–1929), malarz i rysownika, autor zajmujący się również twórczością pisarską, główny reprezentant Młodej Polski, symbolista malarstwa przełomu XIX i XX wieku był jednym z najwybitniejszych i najbardziej uznanych artystów w historii polskiej sztuki. Pochodził z Radomia, zmarł w Krakowie. Według słów prof. Ireny Kossowskiej Jacek Malczewski to jeden z najwybitniejszych i najbardziej uznanych artystów w historii polskiej sztuki.
Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych m.in. u Jana Matejki, a następnie w Paryżu, gdzie także poznał bogate zbiory tamtejszych muzeów.
Początkowo Malczewski tworzył wiejskie sceny rodzajowe. W latach 1882-95, nawiązując do twórczości Juliusza Słowackiego i Artura Grottgera wykonał wiele realistycznych obrazów o tematyce związanej z martyrologią po powstaniu styczniowym, odznaczających się brunatnym, monochromatycznym kolorytem. Na początku lat 90. XIX wieku zainicjował w młodopolskim malarstwie nurt symbolizmu. Malował także świetne portrety, w tym m.in. żony, córki Julii i syna Rafała. Osobny i bogaty nurt w sztuce Malczewskiego stanowią jego autoportrety.
W 1929 r. twórca został uhonorowany Wielkim Złotym Medalem na Wystawie Krajowej w Poznaniu. Pod koniec życia tracił wzrok.
Jego dzieła były prezentowane na licznych ekspozycjach także w latach powojennych i w całym XX stuleciu, a w ostatnich kilkunastu latach głośne wystawy miały miejsce m.in. w: Paryżu, Muzeach Narodowych w Warszawie, Krakowie, Szczecinie, a także rodzinnym mieście Jacka Malczewskiego - Radomiu. (PAP)
autor: Agnieszka Pipała
edytor: Paweł Tomczyk
api/ pat/
