Wystawa "Przestrzeń Opery. Polscy scenografowie XX i XXI" w Muzeum Narodowym w Krakowie. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Co najmniej 500 obiektów – projektów scenograficznych i kostiumów – będzie na wystawie „Przestrzeń Opery. Polscy scenografowie XX i XXI w.”, którą od wtorku udostępni zwiedzającym Muzeum Narodowe w Krakowie.
Wystawa została zorganizowana z okazji 60-lecia Opery Krakowskiej.
„Wydaje się mi, że to pierwsza w Polsce tak duża ekspozycja, poświecona scenografii operowej. Na ogół po premierze projekty scenografii trafiają do operowych archiwów” – powiedziała PAP na poniedziałkowym spotkaniu dla dziennikarzy kurator wystawy Katarzyna Sanocka i dodała: „Ta wystawa jest wyjątkowa, ponieważ pokazuje scenografie do teatru operowego, a nie do teatru dramatycznego, z którym to na ogół kojarzymy scenografów”.
Przedstawione obiekty pokażą odbiorcy, jak przez ostatnie 60 lat zmieniała się polska scenografia operowa. „Dawniej scenografia była tworzona w sposób bardzo malarski. Na scenie można było zobaczyć dekoracje, np. w postaci kolażu. Z czasem sceną zawładnęła technologia, projekcje multimedialne. Dawniej projekty szkicowano, malowano na papierze. Dzisiaj często powstają one przy użyciu programów komputerowych” – mówiła kurator.
W jej ocenie scenografia może mieć większe znaczenie w teatrze operowym niż w dramatycznym. „Teatr operowy, czyli muzyczny, daje plastykom, malarzom i innym twórcom większe możliwości niż teatr dramatyczny, w którym słowo ma określony zakres znaczeniowy i jest najważniejszym środkiem komunikacji. W teatrze operowym elementy wizualne może nawet bardziej niż w teatrze dramatycznym oddziałują na emocje i wyobraźnie widza” – powiedziała kurator.
Prace w Muzeum Narodowym będzie można obejrzeć zarówno w formie tradycyjnej - w postaci wiszących na ścianie obrazów, jak i w nowoczesnej formie - w postaci prezentacji multimedialnych.
Autorami projektów jest ponad 40 artystów. Zdaniem kurator najciekawsze są scenografie Karola Frycza (1877-1963). „Był to główny pedagog, mentor, mistrz polskiej scenografii, który najbardziej wpłynął na jej oblicze” – podkreśliła Sanocka.
Spośród prac Frycza zwiedzający zobaczą m.in. scenografię do baletu „Czerwony mak”, którą artysta stworzył na początku lat 50. XX w. dla Opery Wrocławskiej. Obraz Frycza pokazuje kolorowe wnętrze baru w Szanghaju oraz malarską wizję portu w tym największym w Chinach mieście. Na wystawie są też projekty barwnych strojów dla aktorów odgrywających role wojowników i pachołków w „Czerwonym maku”. Nie zabrakło fryczowskich projektów kostiumów do znanej opery „Straszny dwór” Stanisława Moniuszki.
Na wystawie znajdą się również prace Tadeusza Kantora - szkice scenografii i kostiumów Don Kichota i Dulcynei do opery „Do Kichot”, którą Kantor wyreżyserował wraz z Janem Biczyckim. Premiera odbyła się w 1962 roku w Miejskim Teatrze Muzycznym – Operze i Operetce w Krakowie. Wśród interesujących artystów, z których scenografiami będzie można się zapoznać, kurator wymieniła też Andrzeja Pronaszkę, Andrzeja Stopkę, Lidię i Jerzego Skarżyńskich, Józefa Szajnę, Andrzeja Kreutza Majewskiego, Zofię Wierchowicz, Borisa Kudlicką, Marię Jaremę, Kazimierza Mikulskiego.
„Scenografie Kazimierza Mikulskiego uważam za odkrywcze, ponieważ tego krakowskiego malarza nikt nie zna ze scenografii operowej. Tymczasem zaprojektował on dekoracje do opery +Rozkwit i upadek miasta Mahagonny +. Była to zarazem jedyna operowa realizacja Mikulskiego" – powiedziała Sanocka.
Ekspozycja, na której znajdują się obiekty z archiwów 12 instytucji kulturowych, m.in. z Opery Krakowskiej, Opery Śląskiej, Muzeum Narodowego w Poznaniu, z Teatru Wielkiego Opery Narodowej, czynna będzie do końca tego roku. (PAP)
bko/ dym/
