Wystawa czasowa Żydowskiego Instytutu Historycznego pt. „Świat utracony. Żydzi polscy”. Fot. PAP/D. Kulaszewicz
Wystawę pt. "Świat utracony. Żydzi polscy" można oglądać od czwartku w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Ekspozycja prezentuje 130 fotografii pochodzących z albumu, w którym zebrano zdjęcia powstałe w latach 1918-39.
Jak wyjaśnił w rozmowie z PAP Bartłomiej Garba kierownik Działu Wystaw MIIWŚ, otwarta w czwartek ekspozycja jest związana z obchodami 75. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim.
Na systemie stelaży ustawionych w muzealnym holu zaprezentowano 130 oprawionych w czarne ramy fotografii prezentujących życie codzienne ale też wydarzenia polityczne, kulturalne itp. związane ze społecznością żydowską w przedwojennej Polsce. Zdjęcia wykonano w wioskach, miasteczkach i dużych miastach. "Wiele z nich pokazuje ówczesną wschodnią Polskę, ale są też fotografie wykonane w Łodzi czy Warszawie" – wyjaśnił Garba.
Bohaterami fotografii są zarówno zwykli przedstawiciele społeczności żydowskiej, jak i powszechnie znani jej reprezentanci - działacze polityczni, lekarze, naukowcy i artyści, w tym Izaak Singer, Bruno Schulz czy Zuzanna Ginczanka. Na zdjęciach zobaczyć można też obrzędy religijne, tradycyjne żydowskie śluby; prezentują one także epizody antysemickie.
"Wystawa pokazuje to, co utraciliśmy. Bo ten świat odszedł, jego już nie ma. Jest to strata, którą ponieśli Żydzi, ale też Polska, której byli oni obywatelami" – powiedział PAP Garba przypominając, że diaspora żydowska liczyła w przedwojennej Polsce blisko 3,5 miliona osób i stanowiła jedną dziesiątą mieszkańców.
Prezentowana w gdańskim muzeum wystawa powstała w celu promocji wydanego na początku 2016 r. albumu "Świat Utracony. Żydzi polscy. Fotografie z lat 1918-1939" autorstwa Leszka Dulika i Konrada Zielińskiego. Doboru zdjęć, które znalazły się na ekspozycji dokonała Teresa Śmiechowska z Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma.
Fotografie w albumie podzielono na osiem segmentów tematycznych: "Miasto, miasteczko, wieś", "Życie codzienne i praca", "Wiara i życie", "W społeczeństwie", "Antysemityzm", "W świecie polityki", "Emigracja" oraz "Kultura i nauka". Identyczny układ zachowano na ekspozycji promującej album.
Wystawa prezentowana jest w przestrzeni publicznej muzeum: aby ją obejrzeć, nie trzeba kupować biletu wstępu. Ekspozycja będzie prezentowana do końca maja.
Powstanie w getcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 r. Było pierwszym miejskim powstaniem w okupowanej Europie, aktem o charakterze symbolicznym, zważywszy na nikłe szanse powodzenia. W nierównej, trwającej prawie miesiąc, walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej oraz Żydowskiego Związku Wojskowego stawili opór oddziałom SS, Wehrmachtu, policji i formacji pomocniczych.
W tym czasie Niemcy zrównali getto z ziemią, metodycznie paląc dom po domu. 8 maja w schronie przy ul. Miłej 18 samobójstwo popełnił przywódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z grupą kilkudziesięciu żołnierzy. Nielicznym powstańcom udało się kanałami wydostać z płonącego getta. (PAP)
autor: Anna Kisicka
aks/ pat/
