Instytut Polonika otacza opieką 63 polskie nekropolie poza granicami kraju. Na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie oraz innych znajdujących się m.in. w Ukrainie, Łotwie, Francji, Rumunii, Mołdawii oraz Wielkiej Brytanii zrealizowano projekty remontowo-konserwatorskie i inwentaryzatorskie.
"W ramach działań prowadzonych bezpośrednio przez Instytut Polonika w ramach programu strategicznego +Ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą+ przeprowadzono do tej pory wiele projektów restauratorsko-konserwatorskich związanych z nekropoliami znajdującymi się poza krajem. W 2023 roku prace prowadzono na 11 cmentarzach znajdujących się na terenie Francji, Łotwy i Ukrainy" - poinformowała PAP rzeczniczka Instytutu Polonika, Lukrecja Jaszewska.
Nekropolia Les Champeaux w Montmorency pod Paryżem jest zwana "Panteonem polskiej emigracji" to miejsce, gdzie znajdują się mogiły wielu wybitnych Polaków - polityków, działaczy społecznych, naukowców, ludzi kultury, m.in.: rodziny Adama Mickiewicza, Cypriana Kamila Norwida, Juliana Ursyna Niemcewicza i Karola Kniaziewicza, Bronisława Piłsudskiego, Olgi Boznańskiej czy Heleny i Alfreda Paderewskich - żony i syna Ignacego Paderewskiego.
"Jednym z ważniejszych przedsięwzięć konserwatorskich prowadzonych przez Instytut Polonika na tym cmentarzu jest renowacja podwójnego nagrobka Juliana Ursyna Niemcewicza i Karola Kniaziewicza – absolwentów Szkoły Rycerskiej, związanych z ustanowieniem Konstytucji 3 Maja. Realizacja zakończy się w listopadzie 2023 r. W ramach prac m.in. zdemontowano współczesne płyty marmurowe, pod którymi znajdowały się pierwotne płyty nakrywające, jak również wtórną okładzinę kamienną pozostałej powierzchni nagrobka" - wskazała Jaszewska.
W 2023 r. Instytut Polonika przeprowadził renowację grobów powstańców listopadowych na cmentarzach Misericorde w Nantes (nagrobek Leopolda Guckiego); Machecoul k. Nantes (nagrobek Józefa Obalskiego) oraz nagrobek Ludwika Jana Celińskiego w Trouville-Sur-Mer.
Od pięciu lat Instytut Polonika realizuje konserwację na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
"W tym roku zapoczątkowany został projekt konserwacji kaplicy rodziny Jaworskich. To już czwarta, po kaplicy Barczewskich, Krzyżanowskich i Dunin-Borkowskich tak duża i niezwykle wymagająca realizacja. W tym roku zakończą się także prace przy nagrobku Henryka Mosinga - polskiego lekarza, epidemiologa, współpracownika prof. Rudolfa Weigla w badaniach nad szczepionką przeciw tyfusowi" - wyjaśniła.
Rzeczniczka podała, że na Cmentarzu Bazyliańskim w Krzemieńcu jest realizowany program konserwacji nagrobków rozpoczęty przez Instytut Polonika w 2018 roku. Ta wyjątkowa i niezwykła nekropolia powstała ok. 1760 r. i do 1891 r. była miejscem pochówków wielu Polaków, w tym profesorów Gimnazjum Wołyńskiego - późniejszego Liceum Krzemienieckiego. Dotychczas prace wykonano przy 16 grobach.
Prace na chrześcijańskim cmentarzu w Czerniowcach są kontynuowane pomimo trwającej wojny. W tym roku prowadzone są prace przy nagrobkach: Tekli Simonowiczowej (1800-1873) z domu Krzysztofowicz, Łazara Michałowicza (zm. 1840) oraz ks. Kajetana Kasprowicza (1854-1909) – duchownego katolickiego obrządku ormiańskiego.
Instytut Polonika objął opieką konserwatorską istniejący od końca XIX w. katolicki cmentarz św. Michała w Rydze (Łotwa).Na nekropolii spoczywa polski adwokat i urzędnik konsularny Stanisław Syrewicz (1858-1926), który w latach 1920-1921 pełnił funkcję pierwszego kierownika urzędu konsularnego RP w randze agenta konsularnego w Daugavpils. Cmentarz jest miejscem pochówku wielu zasłużonych dla Łotwy osób polskiego pochodzenia.
"W bieżącym roku podjęto prace przy trzech obiektach - nagrobku Kazimierza Węcławowicza, Józefa i Karoliny Michalskich oraz rodziny Stankiewiczów. Prace konserwatorskie polegają m.in. na korekcie posadowienia obiektów w celu ich stabilizacji i właściwej ekspozycji. Aby przywrócić wartości estetyczne obiektów, wykonane zostaną rekonstrukcje zdegradowanych bądź brakujących elementów. Konserwacji zostaną poddane również dekoracyjne, metalowe ogrodzenia. Zakończenie prac planowane jest na koniec 2023 r." - czytamy w informacji prasowej instytutu.
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika jest państwową instytucją kultury powołaną w 2017 r. przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego. Instytut prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim.. (PAP)
autor: Maciej Replewicz
mr/ dki/
