Gobelin Magdaleny Abakanowicz "Relief Sombre de Stefa” i dwa inne dzieła jednej z najoryginalniejszy rzeźbiarek XX wieku znajdą się na aukcji „Polska Szkoła Tkaniny” zorganizowanej 22 marca w Salonie DESA Unicum.
Mistrzowski relief – jak dzieło określają krytycy sztuki – powstał w połowie lat 70., w najbardziej twórczym okresie rzeźbiarki. „Abakany pochodzące z tamtych lat uczyniły z Magdaleny Abakanowicz gwiazdę światowej sceny rzeźbiarskiej, przeistaczając tkactwo z rzemiosła w sztukę najwyższych lotów” – zaznaczają organizatorzy wystawy i aukcji Z DESA Unicum.
„Relief sombre de Stefa” jest jedną z trzech prac Abakanowicz, które trafią pod młotek w DESA Unicum. Grube zwoje lin, węzły i pętle tworzące labirynty sznurów i włókien – prezentowany „Relief Sombre de Stefa” przywodzi na myśl ludzkie ciało z plątaniną mięśni i żył.
„Holistyczne podejście Abakanowicz do medium tkaniny, jej niestandardowe myślenie kolorystyczne oraz relacja, jaką wytwarzała pomiędzy dziełem sztuki a jego otoczeniem uczyniło z niej niekwestionowaną reformatorkę tkaniny artystycznej” – można przeczytać w opisie dzieła. Trwająca do dziś fascynacja abakanami, nazywanymi niekiedy „tkanymi rzeźbami”, rozpoczęła się w 1965 roku, gdy monumentalne, przestrzenne gobeliny o reliefowej fakturze zdobyły złoty medal na Biennale w Sao Paulo.
Kompozycje Abakanowicz z lat 60. i 70. XX wieku zdefiniowały sposób pracy artystki tworzącej w kolejnych dekadach odrębne cykle artystyczne. W latach 80. XX wieku rzeźbiarka rozpoczęła pracę nad serią „Tłumy”, w ramach której tworzyła wielopostaciowe instalacje, jak na przykład „sprzedany w 2021 roku na aukcji w DESA Unicum za 13,2 mln zł „Tłum III” – przypominają eksperci rynku sztuki z DESA Unicum. Estymacja „Relief Sombre de Stefa” wynosi 450-600 tys. złotych, to najdroższy obiekt marcowej aukcji „Polska Szkoła Tkaniny”. DESA Unicum zaprezentuje również kompozycję stworzoną przez Abakanowicz w 1971 roku oraz pochodzący z 1963 roku projekt gobelinu „Teresa”, niezwykle ważne dzieło należące do wczesnej twórczości Abakanowicz.
Praca ta jest charakterystyczna dla twórczości rzeźbiarki w pierwszej połowie lat 60.: płaszczyznowe potraktowanie, wysublimowaną kolorystykę ograniczającą się do odcieni beżu, brązu i czerni, a także monumentalizm w założeniach (szkic zakładał realizację o wymiarach 200 x 300 cm). Gobelin „Teresa” można odnaleźć w katalogu indywidualnej wystawy artystki w warszawskiej Zachęcie w 1965 roku.
„Tkane rzeźby” Abakanowicz będą wystawione na rozpoczynającej się w listopadzie 2022 roku ekspozycji w Tate Modern w Londynie. Prestiżowa galeria zaprezentuje słynne abakany na przypominającej las ekspozycji w Blavatnik Building.
Wraz z pracami Magdaleny Abakanowicz zaprezentowanych zostanie ponad 30 dzieł polskich mistrzów i mistrzyń tkaniny, na czele z Ewą Jaroszyńską-Pachucką, Jolantą Owidzką, Marią Teresą Chojnacką i Wojciechem Sadleyem.
Pionierką nurtu tkaniny eksperymentalnej jest również Ewa Jaroszyńska-Pachucka. Czarnym koniem marcowej aukcji jest tkana forma „Spodnie” jej autorstwa z 1969 roku. Prace z cyklu „Ubrania” – niezwykle rzadkie na rynku aukcyjnym – nawiązywały do odzieży, ale Ewa Jaroszyńska-Pachucka utożsamiała je ze sztuczną skórą, pozbawiając je użytkowego charakteru i nadając im tym samym wymiar cielesny. Dzieła wybitnej artystki znajdują się w wielu międzynarodowych kolekcjach, m.in. National Gallery of Australia w Canberrze, Museum of Modern Art w Nowym Jorku czy National Museum w Sztokholmie.
Na aukcji znajdzie się praca Jolanty Owidzkiej „Radość” z 1978 roku. Przełomowym momentem w twórczości autorki była jej pierwsza indywidualna wystawa w warszawskiej Zachęcie w 1960 roku. Wydarzenie to nierzadko uważane jest przez krytykę i badaczy za punkt zwrotny w dziedzinie polskiego tkactwa artystycznego okresu powojennego. Kompozycje dywanowe Owidzkiej noszą cechy malarstwa abstrakcyjnego, jednak podporządkowanego ściśle określonej funkcji użytkowej.
Zofia Matuszczyk-Cygańska. W latach 50. i 60. XX wieku artystka zasłynęła głównie jako projektantka tkanin żakardowych, które zdobiły ściany Pałacu Kultury i Nauki, Filharmonii Warszawskiej, Pałacu Kazimierzowskiego czy stołecznych kin. W katalogu znajdą się dwie prace tej artystki, z czego na szczególną uwagę zasługuje gobelin „Święto”, w którym artystka zastosowała charakterystyczny dla siebie motyw tzw. rybek.
Aukcja "Polska Szkoła Tkaniny” odbędzie się 22 marca w Salonie DESA Unicum (PAP)
Anna Bernat
abe/ dki/
