Leonid Teliga oczekuje na zakończenie remontu jachtu "Opty". Senegal, Dakar, 22.02.1969. Fot. PAP
Sto lat temu, 28 maja 1917 roku, urodził Leonid Teliga - dziennikarz, pisarz, tłumacz, żołnierz kampanii wrześniowej, lotnik, pierwszy Polak, który samotnie, na jachcie "Opty", opłynął świat (1967-1969).
Urodził się w rosyjskiej Wiaźmie 28 maja 1917 r. Rodzina wróciła do Warszawy po miesiącach tułaczki na rosyjskich i białoruskich bezdrożach już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.
Dzieciństwo i młodość spędził w Grodzisku Mazowieckim, gdzie ukończył szkołę średnią. Po odbyciu służby wojskowej w latach 1935-1936 uczęszczał na Kurs Podchorążych w Pułtusku. Następnie został przyjęty do Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie koło Ostrowi Mazowieckiej. W tym czasie uzyskał patent sternika morskiego na kursie w Jastarni.
W 1938 r. otrzymał stopień podporucznika i przydział do 44 pułku piechoty w Równem.
W kampanii polskiej 1939 r. walczył m.in. w rejonie Tomaszowa Mazowieckiego, gdzie został ranny. Po dostaniu się do sowieckiej niewoli, ukrył prawdopodobnie swój oficerski stopień, unikając w ten sposób rozstrzelania, i wywieziony został w głąb ZSRS. Początkowo pracował jako rybak w Azowie nad Donem. Po ukończeniu rocznego kursu szyprów pływał na statkach rybackich po Morzu Azowskim i Morzu Czarnym.
Samotny rejs Leonida Teligi
W 1942 roku przedostał się do tworzonej w ZSRS armii generała Władysława Andersa. Przez Bliski Wschód, dookoła Afryki dotarł do Anglii. Wybrał służbę w lotnictwie. Po przeszkoleniu w Kanadzie latał w 300 Dywizjonie Bombowym Ziemi Mazowieckiej; był strzelcem pokładowym.
Po wojnie pracował jako dziennikarz, był m.in. korespondentem Polskiej Agencji Prasowej w Rzymie.
W historyczny rejs Teliga wypłynął z Casablanki 25 stycznia 1967 roku, potem przez Wyspy Kanaryjskie, Barbados, Kanał Panamski, Galapagos, Markizy, Tahiti dotarł do Fidżi. Następnie żeglował przez Cieśninę Torresa i Ocean Indyjski, obok Przylądka Dobrej Nadziei i 5 kwietnia 1969 roku przeciął kurs, którym w marcu 1967 roku płynął z Las Palmas na Barbados.
Jego rejs dookoła Ziemi trwał 2 lata, 13 dni, 21 godzin i 35 minut. Do Casablanki zawinął 29 kwietnia 1969 roku. "Opty" miał długość 9,85 m, szerokość 2,75 m, zanurzenie 1,65 m, wyporność 5 ton, powierzchnię żagli 43 m kwadratowe.
W Polsce szykowano uroczyste powitanie, ale Teliga był ciężko chory; powrócił do kraju samolotem. Niemal natychmiast znalazł się w szpitalu, gdzie przeszedł operację. Po rocznej walce z nowotworem zmarł 21 maja 1970 roku.
Był odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Imieniem Teligi nazwano stocznię jachtową w Szczecinie i doroczną (od 37 lat) nagrodę miesięcznika "Żagle". (PAP)
pc/ kali/ pp/ krys/
