Prezydent Bronisław Komorowski odznaczył w czwartek Orderem Orła Białego abp. Tadeusza Gocłowskiego – arcybiskupa seniora archidiecezji gdańskiej, uczestnika rozmów w Magdalence, członka Rady Stałej Episkopatu Polski. Abp Tadeusz Gocłowski był głową gdańskiego Kościoła przez 24 lata. W tym roku obchodził 80-lecie urodzin.
Gocłowski przyszedł na świat 16 września 1931 roku w miejscowości Piski leżącej w dzisiejszym województwie mazowieckim, gdzie jego rodzice - po powrocie z emigracji w Stanach Zjednoczonych - kupili gospodarstwo rolne.
W 1945 roku rozpoczął naukę w gimnazjum księży misjonarzy w Krakowie. Gdy w 1951 roku zdał maturę, wstąpił do Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy w tym samym mieście. Po jego ukończeniu, 24 czerwca 1956 roku, przyjął w Krakowie święcenia kapłańskie; do 1960 roku studiował prawo kanoniczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.
Biskup Gocłowski – z ramienia Episkopatu Polski - uczestniczył w przygotowaniach do Okrągłego Stołu. Był m.in., obok księdza Alojzego Orszulika, uczestnikiem spotkań na najwyższym szczeblu obu delegacji: partyjno-rządowej i solidarnościowej, odbywających się w Magdalence w 1988 i 1989 roku.
Tuż po ukończeniu studiów w Lublinie pracował w gdańskim seminarium duchownym, gdzie wykładał prawo kanoniczne. Równolegle kontynuował naukę w Rzymie na Uniwersytecie Świętego Tomasza, gdzie w 1970 roku obronił doktorat z prawa kanonicznego. Trzykrotnie był rektorem gdańskiego seminarium.
W 1973 roku Gocłowski został wizytatorem polskiej prowincji zgromadzenia księży misjonarzy. Funkcję tę pełnił do 1983 roku. Przez ten czas wizytował misjonarzy przebywających m.in. we Włoszech, Francji, Stanach Zjednoczonych, Brazylii czy na Madagaskarze.
W 1983 roku został mianowany biskupem tytularnym Benevento i biskupem pomocniczym biskupa gdańskiego Lecha Kaczmarka. Gdy 31 grudnia 1984 zmarł biskup Kaczmarek, Gocłowski został jego następcą: pełnił funkcję biskupa gdańskiego, a od 25 marca 1992 r. - gdy diecezja gdańska została przekształcona w archidiecezję - arcybiskupa.
Na czas sprawowania przez niego funkcji głowy gdańskiego kościoła, przypadły dwie wizyty papieża Jana Pawła II w Trójmieście - w 1987 oraz w 1999 roku. „Jestem przekonany, że pielgrzymka papieża z 1987 roku kapitalnie wpłynęła na klimat, który wówczas tworzył się na Wybrzeżu, klimat, który wrócił do roku 1980-81 i który był bezpośrednim przygotowaniem do tego, co stało się w 1989 roku” – wspominał Gocłowski w jednym z wywiadów udzielonych PAP.
W innych wywiadach arcybiskup wielokrotnie podkreślał, że pontyfikat Jana Pawła II, w tym obie jego wizyty w Trójmieście, były najważniejszym doświadczeniem w całej jego posłudze kapłańskiej. Gocłowski bardzo dobrze znał Karola Wojtyłę. Po raz pierwszy spotkał się z nim już w trakcie nauki w seminarium, w 1950 roku i od tego czasu spotykał się z nim – jak sam mówi - bardzo często.
Przed 1989 rokiem biskup Gocłowski dyskretnie wspomagał gdańską opozycję. Pomagał w organizowaniu spotkań Lecha Wałęsy z papieżem Janem Pawłem II. Nigdy nie afiszował się jednak z tą działalnością. "Zawsze miałem na względzie troskę, aby nie przekroczyć tej granicy i być bardziej świadkiem niż uczestnikiem - zgodnie z postanowieniami Soboru Watykańskiego II, mówiącymi o tym, że Kościół nie może utożsamiać się z żadną opcją i partią polityczną" – mówił Gocłowski w 2008 roku przy okazji promocji książki-wywiadu, jaki przeprowadził z nim dziennikarz Adam Hlebowicz.
Prezydent Gdańska Paweł Adamowicz wspominał ostatnio, przy okazji rocznicy urodzin Gocłowskiego, drobne zdarzenie z czasów, gdy był studentem. „Pamiętam, jak pomógł nam, strajkującym w roku 1988 studentom. Kiedy tylko dowiedział się, że wojewódzki szef milicji i Służby Bezpieczeństwa generał Andrzejewski ma zamiar spacyfikować strajkujący Uniwersytet Gdański, zadzwonił do niego. To był telefon, którego nawet generał bezpieki nie mógł nie odebrać. Do pacyfikacji nie doszło” – napisał na swoim blogu prezydent Gdańska.
Biskup Gocłowski – z ramienia Episkopatu Polski - uczestniczył w przygotowaniach do Okrągłego Stołu. Był m.in., obok księdza Alojzego Orszulika, uczestnikiem spotkań na najwyższym szczeblu obu delegacji: partyjno-rządowej i solidarnościowej, odbywających się w Magdalence w 1988 i 1989 roku.
Po 1989 roku Gocłowski zaangażował się w tworzenie na terenie diecezji Caritasu. Wspierał również ideę „Areopagu” – cyklicznych spotkań odbywających się w Gdańsku, w czasie których poruszane są istotne kwestie dotyczące państwa, polityki i Kościoła.
W czasie, gdy kierował archidiecezją gdańską miała miejsce szeroko opisywana w mediach sprawa kościelnego wydawnictwa Stella Maris, w którym – jak ustaliła prokuratura – dochodziło do prania pieniędzy (proces w tej sprawie trwa).
W 2004 roku Gocłowski odsunął od kierowania parafią św. Brygidy kapelana Solidarności księdza Henryka Jankowskiego zarzucając mu angażowanie się w politykę.
Gocłowski był arcybiskupem gdańskim do 26 kwietnia 2008 r., kiedy to przeszedł na emeryturę. Zastąpił go abp Sławoj Leszek Głódź.
Jako arcybiskup senior Gocłowski nadal pełni wiele ważnych funkcji w Kościele. Jest m.in. członkiem Rady Stałej Episkopatu Polski, współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu oraz przewodniczącym Komisji Episkopatu ds. Duszpasterstwa Ludzi Pracy. (PAP)
aks/ bos/ ura/
