Konstanty Kalinowski. Fot. Wikimedia Commons
Wystawę poświęconą przywódcy powstania styczniowego na Białorusi i Litwie Konstantemu Kalinowskiemu otwarto w Bibliotece Prezydenckiej Republiki Białoruś. W tym roku przypada 150. rocznica wybuchu powstania oraz 175. rocznica urodzin Kalinowskiego.
Wystawa „Za godność! Za ojczyznę!” prezentuje głównie książki i periodyki z zasobów Oddziału Starodruków i Cymeliów biblioteki – powiedziała w poniedziałek państwowej agencji BiełTA szefowa Oddziału Wieranika Mitrakowa.
Wśród wystawionych publikacji jest praca rosyjskiego generała Wasilija Ratcza „Świadectwa o polskim buncie 1863 r. w północno-zachodniej Rosji”, wydany w 1927 r. zbiór dokumentów dotyczących powstania „1863 rok na Mińszczyźnie” oraz pierwsza białoruska monografia Usiewałada Ihnatouskiego „1863 rok na Białorusi”.
Wśród wystawionych publikacji jest praca rosyjskiego generała Wasilija Ratcza „Świadectwa o polskim buncie 1863 r. w północno-zachodniej Rosji”, wydany w 1927 r. zbiór dokumentów dotyczących powstania „1863 rok na Mińszczyźnie” oraz pierwsza białoruska monografia Usiewałada Ihnatouskiego „1863 rok na Białorusi”.
Zobaczyć można również „Tygodniki polskiego buntu 1861-1864”, opracowane na podstawie przedstawianych carowi Aleksandrowi II cotygodniowych raportów dotyczących przygotowań do powstania i jego przebiegu.
Na wystawie zaprezentowano także publikacje poświęcone wydawanej przez Kalinowskiego pierwszej gazecie białoruskojęzycznej „Mużyckaja Prawda”, która miała przygotować grunt pod powstanie wśród chłopstwa. Wśród eksponatów są wreszcie współczesne prace historyczne i naukowe.
Powstanie styczniowe rozpoczęło się w Warszawie 22 stycznia 1863 roku Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego, czyli organu władz powstańczych. Objęło tereny zaboru rosyjskiego i miało charakter wojny partyzanckiej przeciwko rosyjskiemu imperium. Za dzień wybuchu powstania na Litwie i Białorusi uznaje się 1 lutego, bo tego dnia przyłączył się do niego Prowincjonalny Komitet Litewski, szykujący zryw na tych terenach.
Jak oceniają historycy, podczas powstania doszło do ponad tysiąca starć, w których zginęło po stronie powstańczej kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Zryw został w 1864 roku stłumiony przez władze carskie, po czym nastąpiła fala surowych represji oraz wzmożona rusyfikacja.
Na Białorusi powstanie styczniowe nazywane jest powstaniem 1863-1864 roku lub powstaniem Kalinowskiego.
Kalinowski urodził się 2 lutego 1838 r. w wiosce Mostowlany, dziś na terytorium Polski. Został aresztowany w styczniu 1864 r., a 22 marca publicznie powieszony w Wilnie.
Wystawa będzie otwarta do 30 kwietnia.
Z Mińska Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ ro/ ls/
