Carl Gustaf Mannerheim. Fot. NAC
Prezydent Finlandii Sauli Niinisto przekazał do Archiwum Narodowego dokumenty oraz zdjęcia z życia marszałka Carla Gustafa Mannerheima, obrońcy niepodległości Finlandii, regenta, prezydenta, które otrzymał w prezencie od prezydenta Rosji Władimira Putina.
"W skład zbioru wchodzi ok. 170 dokumentów oraz zdjęć marszałka Carla Gustafa Mannerheima i jego rodziny" – poinformowano w komunikacie kancelarii Archiwum. Podkreślono, że Niinisto otrzymał dokumenty od Putina 22 sierpnia podczas spotkania w Soczi. Był to prezent na 70. urodziny fińskiego prezydenta.
"To było wielkie zaskoczenie" - przyznał Niinisto w opublikowanym w piątek wywiadzie w dzienniku "Maaseudun Tulevaisuus".
Jak podała kancelaria, zbiór w znaczący sposób uzupełnia kolekcję Archiwum dotyczącą rodziny Mannerheimów. Dokumenty są w dwóch segregatorach i znajdują się w metalowej walizce. W takim opakowaniu – relacjonował Niinisto - "przypominającym futerał na broń" Władimir Putin położył na stół kolekcję.
Prezydent przekazał zbiory do Archiwum, ponieważ jego zdaniem "istotny dla kraju materiał należy do narodu fińskiego i ma posłużyć celom badawczym". W zbiorze znajduje się m.in. odręcznie napisana przemowa Mannerheima z czasów rodzącej się państwowości kraju, w której ocenił bieżącą sytuację polityczną oraz stosunki zewnętrzne. Na niektórych dokumentach zostały naniesione dopiski w języku niemieckim.
Kancelaria poinformowała również, że kolekcja została wcześniej, wiosną 2018 roku, sprzedana na aukcji w USA. "Różnymi drogami trafiła do Rosji i ostatecznie do prezydenta Putina (...)". Podkreślono, że "nie ma szczegółowych informacji dotyczących zbioru, ale dodatkowe badania dostarczą nowego spojrzenia".
Kolekcja zostanie udostępniona publiczności w poniedziałek w Helsinkach w czasie miejskiego festiwalu "Krunikan festarit".
Carl Gustaf Mannerheim (1867-1951) jest uznawany za obrońcę niepodległości Finlandii, lecz także oceniany jest jako postać kontrowersyjna. Przez lata, gdy terytorium fińskie wchodziło w skład Imperium Rosyjskiego, służył w armii carskiej (w tym czasie stacjonował także na terytorium Polski). Po ogłoszeniu niepodległości Finlandii 6 grudnia 1917 r. stanął na czele sił zbrojnych. Prowadzone przez niego działania zmierzające do wyparcia wojsk rosyjskich z terytorium kraju przerodziły się w pierwszej połowie 1918 roku w krwawą wojnę domową.
W okresie drugiej wojny światowej Mannerheim dowodził fińską armią podczas wojny zimowej (1939-1940) i wojny kontynuacyjnej (1941-1944) prowadzonej przeciwko ZSRR. Został uhonorowany tytułem marszałka Finlandii w 1942 r. W tym czasie Finlandia w celu obrony integralności i odzyskania terenów utraconych na rzecz Związku Radzieckiego zacieśniła kontakty z Rzeszą Niemiecką. Wtedy też Mannerheim gościł Adolfa Hitlera oraz złożył rewizytę na terytorium Niemiec. Był on prezydentem Finlandii od 4 sierpnia 1944 do 9 maja 1946. Doprowadził do podpisania w Moskwie 19 sierpnia 1944 roku zawieszenia broni z ZSRR i wysłał wojska fińskie na północ kraju do walki z Niemcami. W maju zrezygnował z urzędu i osiadł w Szwajcarii.
Z Helsinek Przemysław Molik (PAP)
pmo/ jo/ mc/
