Gdańska prokuratura złożyła apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie ws. masakry robotników z grudnia 1970 r. Śledczy podtrzymują stanowisko, w którym zarzucili trzem osobom, m.in. ówczesnemu wicepremierowi Stanisławowi Kociołkowi, "sprawstwo kierownicze" zabójstwa.
O złożeniu apelacji poinformował w czwartek PAP Bogdan Szegda, dziś prokurator Prokuratury Apelacyjnej w Gdańsku, który przed laty – jako prokurator Prokuratury Okręgowej w Gdańsku - zajmował się śledztwem ws. masakry z grudnia 1970 r.
Szegda wyjaśnił, że w liczącej 34 strony apelacji Prokuratura Okręgowa w Gdańsku, w imieniu której przygotował odwołanie, polemizuje z ustaleniami i treścią wyroku warszawskiego sądu. „Domagamy się uchylenia wyroku wobec wszystkich trzech oskarżonych i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania” – powiedział Szegda, dodając, że prokuratura nadal stoi na stanowisku, iż trzej oskarżeni są winni „sprawstwa kierowniczego” zabójstwa.
Prokuratorzy z Gdańska przygotowali apelację po tym, jak w połowie grudnia ub.r. dotarło do nich pisemne uzasadnienie wyroku warszawskiego sądu z kwietnia ub.r. Apelacja trafi do Sądu Apelacyjnego w Warszawie.
19 kwietnia ub.r., po 18 latach od wniesienia aktu oskarżenia, Sąd Okręgowy w Warszawie wydał niejednogłośny wyrok, w którym uznał za "bezprawną i przestępczą" decyzję władz PRL o użyciu broni przeciw robotnikom protestującym przeciw drastycznym podwyżkom cen.
Jednocześnie sędziowie uniewinnili od zarzutu "sprawstwa kierowniczego" zabójstwa robotników b. wicepremiera PRL 79-letniego Stanisława Kociołka. Był on oskarżony o to, że 16 grudnia 1970 r. nakłaniał w telewizji strajkujących w Gdyni do powrotu do pracy, choć wiedział, że następnego dnia rano stocznia będzie zablokowana przez wojsko - na stacji kolejki miejskiej pod stocznią zginęły osoby, które miały usłuchać apelu Kociołka.
"Należy wyraźnie podkreślić, że przemówienie nie miało na celu nakłonienia robotników do przyjścia do pracy, ale do podjęcia pracy" - mówiła w kwietniu ub.r. w ustnym uzasadnieniu wyroku sędzia Agnieszka Wysokińska-Walczak. Podkreślała, że mimo protestów robotnicy przychodzili do stoczni codziennie, choć część odmawiała pracy. Oznacza to więc, że nie można mówić o związku między przemówieniem a tragedią w Gdyni.
Dwaj inni oskarżeni o „sprawstwo kierownicze” zabójstwa - Mirosław W., b. dowódca batalionu blokującego bramę Stoczni Gdańskiej i Bolesław F., b. zastępca ds. politycznych dowódcy 32. Pułku Zmechanizowanego blokującego stocznię w Gdyni - zostali skazani na dwa lata w zawieszeniu. Sąd zmienił kwalifikację ich czynu na udział w śmiertelnym pobiciu, gdyż odpowiedzialność za to przestępstwo nie wymaga indywidualizacji winy, co jest konieczne przy zabójstwie (dzięki tej samej kwalifikacji prawnej udało się pięć lat temu prawomocnie skazać zomowców, którzy zastrzelili dziewięciu górników z "Wujka" w grudniu 1981 r.).
Prokurator żądał dla podsądnych kar po 8 lat więzienia. Obrońcy i oskarżeni wnosili o uniewinnienie.
"Ten proces był potrzebny, bo należy rozliczać działalność władzy, zwłaszcza gdy dochodzi do popełnienia przestępstw. Działania władzy przeciwko obywatelom nie mogą być chronione tajemnicą ani zapomniane" - mówiła w kwietniu ub.r. Wysokińska-Walczak. Sąd podkreślał też, że w polskim prawie nie obowiązuje teoria "ślepych bagnetów", która zakłada bezwzględne posłuszeństwo rozkazowi wojskowemu, niezależnie od jego treści. Każdy, kto wykonuje bezprawny i przestępczy rozkaz, ponosi pełną odpowiedzialność - dodała sędzia.
Sąd nie mówił o roli innych oskarżonych, których sprawy ze względu na stan zdrowia w ostatnich latach zawieszono - w tym ówczesnego szefa MON gen. Wojciecha Jaruzelskiego.
Rząd PRL w grudniu 1970 r. ogłosił drastyczne podwyżki cen na artykuły spożywcze, co wywołało demonstracje na Wybrzeżu. Według oficjalnych danych na ulicach Gdańska, Gdyni, Szczecina i Elbląga od strzałów milicji i wojska zginęło 45 osób, a 1165 zostało rannych.
Pierwotnie, gdy w marcu 1995 r. do Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku trafił akt oskarżenia, dotyczył on 12 osób: Jaruzelskiego, Kociołka, szefa MSW Kazimierza Świtały, wiceszefa MON Tadeusza Tuczapskiego, dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego Józefa Kamińskiego, dowódcy 16. Dywizji Pancernej Edwarda Łańcuckiego, komendanta Szkoły Podoficerskiej MO w Słupsku Karola Kubalicy oraz pięciu wojskowych. Gdański proces ruszył w 1998 r. W 1999 r. proces przeniesiono do Warszawy, gdzie ruszył w 2001 r. Latem 2011 r. trzeba było go zacząć od nowa z powodu śmierci ławnika. (PAP)
aks/ sta/ abr/ jbr/
