Cztery zabytkowe ikony, przechwycone podczas próby przemytu na polsko-rosyjskiej granicy w Bezledach, trafiły w czwartek do Muzeum Warmii i Mazur. Obrazy przekazała Izba Celna w Olsztynie.
"Ikony znaleziono w bagażu podręcznym Rosjanki z Kaliningradu, która w lipcu 2015 r. wjeżdżała do Polski przez przejście graniczne w Bezledach" - powiedział PAP rzecznik Izby Celnej w Olsztynie Ryszard Chudy.
Według niego, po uzyskaniu opinii konserwatora, że są to zabytki, wobec kobiety wszczęto sprawę karną za próbę przemytu. Sąd orzekł jej winę i zdecydował o przepadku dzieł sztuki na rzecz Skarbu Państwa. Dyrektor Izby Celnej w Olsztynie Dariusz Postek postanowił przekazać ikony regionalnemu muzeum.
"Bardzo cieszymy się z tego daru. Wspaniale uzupełni naszą kolekcję ikon liczącą obecnie ok. 400 obiektów" - mówiła dyrektor Muzeum Warmii i Mazur Elżbieta Jelińska, która w czwartek odbierała obrazy od celników na olsztyńskim zamku.
Większość z przekazanych ikon pochodzi z XIX w. Najstarsza z nich przedstawia Matkę Boską Fiodorowską. Dwie kolejne - datowane wstępnie na drugą połowę XIX w. - to Ikona Zmartwychwstania i Ikona Kalendarzowa, która przedstawia postacie świętych w porządku roku liturgicznego obowiązującego w Kościele Prawosławnym. Najmłodsza - Kazańska Ikona Matki Bożej - pochodzi prawdopodobnie z początku XX w.
Zdaniem głównego inwentaryzatora zbiorów muzeum dr Kingi Raińskiej, ikony wymagają dokładniejszych badań i naukowego opracowania. Na razie ciężko ocenić ich wartość artystyczno-historyczną i stan zachowania.
To nie pierwsze ikony z przemytu przekazane olsztyńskiej placówce przez celników. W marcu ub. roku muzeum dostało dwie ikony z XIX i XX w., przechwycone podczas kontroli granicznej samochodu mieszkanki Kaliningradu na przejściu w Bezledach. Wcześniej celnicy przekazali placówce m.in. zabytkowy platerowany dzban i bagnet z czasów napoleońskich.
Kolekcja ikon w Muzeum Warmii i Mazur tworzona jest od ponad pół wieku. Unikatową częścią zbioru są ikony staroobrzędowców z klasztoru p.w. Zbawiciela i Trójcy Świętej w mazurskim Wojnowie. Muzeum otrzymało je w latach 70. ub. wieku po śmierci ostatniej przeoryszy klasztoru, obecnie znajdującego się w prywatnych rękach.
W wyniku włamania w grudniu 1990 r. z olsztyńskiego muzeum skradziono 29 najcenniejszych ikon, w tym przedstawiającą "Trzy Marie u grobu Chrystusa", datowaną na początek XVI w. Do dzisiaj żadnego ze skradzionych wówczas dzieł nie odzyskano.
Ruch starowierców pojawił się w prawosławiu rosyjskim w XVII w. w proteście przeciwko reformom patriarchy Nikona. Uznani za schizmatyków, wrogów religii i państwa, prześladowani dekretem carskim, zostali zmuszeni do emigracji. Jedna z grup staroobrzędowców osiedliła się na początku XIX w. w Wojnowie.(PAP)
mbo/ pat/
