Prezydent Lech Kaczyński podczas obchodów 63. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Parku Wolności na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego. PAP/Tomasz Gzell
Instytut Pamięci Narodowej ogłosił w środę laureatów nagrody "Kustosz Pamięci Narodowej", która przyznawana jest za aktywne upamiętnianie historii narodu polskiego w latach 1939–1989. Wśród wyróżnionych osób i instytucji jest prezydent Lech Kaczyński.
Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się w piątek na Zamku Królewskim w Warszawie.
To 16. edycja nagrody, którą w tym roku otrzymał pośmiertnie prezydent Lech Kaczyński. "Profesor Lech Kaczyński był pierwszym polskim politykiem, który przykładał dużą wagę do aktywnej polityki historycznej w realiach współczesnego państwa. Odegrał kluczową rolę dla zmiany klimatu i ponownego zainteresowania Polaków historią" - zaznacza Muzeum Powstania Warszawskiego, które wnioskowało o nagrodę dla Lecha Kaczyńskiego.
Wyróżnieni zostali także Janusz Wasylkowski - badacz i popularyzator dziejów Lwowa i założyciel Instytutu Lwowskiego oraz ojciec Antoni Herkulan Wróbel z zakonu bernardynów z Argentyny, który poświęcił się dokumentowaniu dziejów tamtejszej Polonii.
Wśród nagrodzonych instytucji są Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej - działające w Stanach Zjednoczonych zrzeszenie polskich kombatantów i osób zaangażowanych w upamiętnienie Polaków z USA walczących w obu wojnach światowych, a także wrocławskie Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, dokumentujące i upamiętniające tragiczny los Polaków, którzy w latach 1943-45 padli ofiarą zbrodni popełnionych przez OUN i UPA.
Nagroda "Kustosz Pamięci Narodowej" przyznawana jest osobom, a także instytucjom i organizacjom społecznym za szczególnie aktywny udział w upamiętnieniu historii narodu polskiego w latach 1939–89 oraz za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami IPN.
Laureatów wyłoniła Kapituła Nagrody, na czele której w tym roku stał prezes IPN Jarosław Szarek. Nagroda ma charakter honorowy, a jej laureaci otrzymują tytuł "Kustosza Pamięci Narodowej". Kandydatów do nagrody do 15 marca br. mogły zgłaszać instytucje, organizacje społeczne i osoby fizyczne.
W 2016 r. tytuł "Kustosza Pamięci Narodowej" otrzymała pośmiertnie działaczka polonijna Irena Sandecka, zmarły w styczniu br. gen. Janusz Brochwicz-Lewiński "Gryf", konserwator dr hab. Janusz Smaza, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej i Stowarzyszenie Pokolenie.
Nagroda "Kustosz Pamięci Narodowej" została ustanowiona w lipcu 2002 r. przez ówczesnego prezesa IPN prof. Leona Kieresa, a jej pomysłodawcą był ówczesny dyrektor krakowskiego oddziału IPN prof. Janusz Kurtyka (prezes IPN w latach 2005-2010).
Laureatami nagrody w poprzednich latach zostali m.in. Tomasz Strzembosz, Studium Polski Podziemnej, Władysław Bartoszewski, zespół redakcyjny edycji "Zrzeszenie +Wolność i Niezawisłość+ w dokumentach", Stowarzyszenie "Archiwum Solidarności", Andrzej Krzysztof Kunert, Zofia i Zbigniew Romaszewscy, Paweł Jasienica, Związek Polaków na Białorusi (kierowany przez Andżelikę Borys), rosyjskie stowarzyszenie "Memoriał", Janusz Kurtyka, ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej, Tomasz Merta, Ewa Siemaszko i Władysław Siemaszko, Adam Borowski, Związek Sybiraków.
Nagrodę "Kustosza Pamięci Narodowej" uzupełnia nagroda "Świadek Historii", która przyznawana jest przez lokalne oddziały IPN. Otrzymują ją osoby szczególnie zasłużone dla upamiętniania historii narodu polskiego w poszczególnych regionach Polski oraz wspierające działania pionu edukacyjnego IPN. (PAP)
nno/ itm/
