Litwa, 27.11. 2018 r. Wicepremier prof. Piotr Gliński na Cmentarzu na Rossie. Fot. B. Frączak/Instytut Polski w Wilnie
Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego RP prof. Piotr Gliński, który we wtorek rozpoczął dwudniową wizytę na Litwie, powiedział, że są pewne problemy z renowacją wileńskiego Cmentarza Rossa. Gliński po przybyciu do Wilna zapoznał się z realizowaną przez stronę litewską kompleksowa renowacją nekropoli.
„Jesteśmy świadomi, że są pewne problemy. Wykonawca nie spełnia wszelkich wymogów konserwatorskich” - powiedział dziennikarzom wicepremier. Poinformował, że „w związku z tym na początku grudnia przyjeżdżają specjaliści z Polski, którzy z litewskimi specjalistami i lokalnymi władzami będą podejmować odpowiednie decyzje”.
Wicepremier wskazał, że „sygnały o tym, że nie jest tak, jak być powinno, docierały do nas”, podkreślił jednak, że „jest przyjazne podejście władz Litwy do tego, żeby ewentualnie usprawnić te wszystkie prace, jeżeli nie spełniają standardów”.
Od pół roku trwa kompleksowa renowacja najstarszej części Rossy. Prace na sumę ponad 2 mln euro z funduszy samorządu wileńskiego i unijnych wykonują spółki Litcon i Ekstra statyba, które wygrały przetarg.
Do 2020 roku ma być odrestaurowanych sześć kaplic, 341 nagrobków, z których 141 znajduje się na liście zabytków. Przewidziane jest uporządkowanie alejek o powierzchni 3,5 tys. metrów kwadratowych, umocnienie skarp, odnowienie frontowej części ogrodzenia i głównego wejścia na cmentarz. Przewidziano też zainstalowanie oświetlenia na cmentarzu i ustawienie kamer monitoringu.
Przed kilkoma miesiącami Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą zwrócił uwagę, że wykonawcy prac, którymi są firmy budowlane, popełniają wiele błędów przy renowacji pomników. Jak wskazuje prezes Komitetu Dariusz Żybort, „wykonawca nie ma specjalisty w dziedzinie restauracji zabytków, który nadzorowałby prace nad pomnikami”.
Gliński zaznaczył, że Rossa „jest bardzo ważnym miejscem dla polskiej historii, polskiego dziedzictwa” i podziękował „naszym strażnikom pamięci, którzy bardzo pieczołowicie pilnują tych miejsc i renowacji”.
We wtorek w ambasadzie RP w Wilnie wicepremier wręczył współzałożycielce i wieloletniej prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Alicji Klimaszewskiej nagrodę ministra w kategorii ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą.
Minister odznaczył też Brązowym Medalem Gloria Artis Jurgitę Murauskiene, kierownik artystyczną Festiwalu św. Krzysztofa. Odznaczenia Zasłużony dla Kultury Polskiej otrzymali: Giedre Kadżiulyte, dyrektor wydawnictwa Apostrofa, Sigute Chlebinskaite, ilustratorka, popularyzatorka polskiej grafiki i książek dla dzieci, Diana Varnaite, była dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury Litwy, Liliana Narkowicz, historyk, autorka książek oraz Krystyna Maria Sławińska i Wacław Wiłkojć, opiekunowie miejsc pamięci narodowej.
Na wtorkowy wieczór zaplanowano w wileńskim Pałacu Wielkich Książąt Litewskich otwarcie wystawy "Litwo, Ojczyzno moja... Adam Mickiewicz i jego poemat Pan Tadeusz" z udziałem premiera Litwy Sauliusa Skvernelisa i wicepremiera Glińskiego. W trakcie ekspozycji po raz pierwszy na Litwie zostanie zaprezentowany rękopis "Pana Tadeusza".
MKiDN podało, że wystawa jest "szczególnym projektem, mającym na celu uaktualnienie więzi historycznych i kulturowych, podkreślenie wspólnego dziedzictwa Litwy i Polski, które w 2018 r. obchodzą 100-lecie odrodzenia państwowości".
Oceniono, że "Pan Tadeusz" jest "najbardziej wyrazistym odzwierciedleniem epoki dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a zarazem spójnikiem łączącym to nieistniejące państwo z teraźniejszymi, powstałymi na początku wieku XX – Litwą, Polską, Ukrainą i Białorusią, dlatego projekt, którego treść prowokuje do przemyślenia pojęć państwowości, tożsamości i pochodzenia, doskonale sprawdzi się w roku jubileuszowym, a wystawa pozwoli godnie to zaprezentować".
Wileńska wystawa przedstawia ponad 250 unikalnych i typologicznie różnych eksponatów ze zbiorów około 30 instytucji Polski i Litwy, muzeów, bibliotek, archiwów, prywatnych kolekcji. Ekspozycję będzie można zwiedzać do 24 lutego 2019 r.
W środę minister kultury odwiedzi miejsca, w których będą lub są prowadzone prace konserwatorskie finansowane przez MKiDN, a także uda się pod Ostrą Bramę. Odda również hołd ofiarom rzezi w Ponarach.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ jo/ mal/
