W kwietniu 2018 roku może nastąpić kumulacja wniosków o przyznanie Karty Polaka; stracą wtedy ważność pierwsze Karty wydane w 2008 roku na 10 lat - poinformowało w środę MSZ.
W środę senacka komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą wysłuchała informacji Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat realizacji znowelizowanej ustawy o Karcie Polaka.
Zastępczyni Dyrektora Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w MSZ Magdalena Pszczółkowska zwracała uwagę, że w przyszłym roku, minie dziesięć lat od uchwalenia ustawy o Karcie Polaka. "W kwietniu przyszłego roku, może nastąpić kumulacja, bo nie tylko będą nowe wnioski o wydanie Karty Polaka, ale też utracą ważność pierwsze Karty wydane tuż po wejściu w życie ustawy" - mówiła. Przypomniała, że Karta Polaka jest wydawana na dziesięć lat, a pierwsze z nich zostały przyznane w maju 2008 roku.
Poinformowała też, że do 15 sierpnia 2017 roku, rozpatrzono 18 tys. 647 wniosków o przyznanie Karty Polaka. Z kolei w ubiegłym roku było to ponad 27 tys. Pszczółkowska oceniła, że 2018 rok pod tym względem "jest niewiadomą".
Zaznaczyła, że nowelizacja ustawy nakłada na MSZ "głownie dwie kwestie". "Pierwsza to jest obsługa administracyjna Rady ds. Polaków na Wschodzie, czyli organu odwoławczego od decyzji konsulatu ws. odmowy wydania Karty Polaka, a druga to jest prowadzenie rejestru wydanych Kart Polaka". Dodała, że wcześniej obowiązek ten spoczywał na KPRM.
Jak mówiła Pszczółkowska, MSZ w ramach nowelizacji wydało kilka rozporządzeń: m.in ws. wzoru wniosku o przyznanie i przedłużenie ważności Karty Polaka oraz ws. wewnętrznej organizacji trybu pracy Rady ds. Polaków na Wschodzie.
Dodała, że w celu usprawnienia pracy konsulatów, wdrożono m.in. nowoczesny system informatyczny oraz opracowano nowe materiały szkoleniowe dla konsulów dot. Karty Polaka. "Przy założeniu, że zasoby etatowe pozostaną takie jak do tej pory, wydaje się, że urzędy konsularne wyczerpały możliwość zmian organizacyjnych, które poprawiłyby wydajność pracy" - oświadczyła.
Wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Sebastian Chwałek przypomniał, że na MSWiA nowelizacja ustawy nakłada "głównie kwestie dotyczące pomocy finansowej" dla posiadaczy Karty Polaka. "Dane wskazują, że od stycznia do 1 września złożono blisko 7 tys. wniosków o udzielenie zezwolenia na pobyt stały ze względu na posiadanie Karty Polaka i prawie 5 tys. wniosków o przyznanie świadczenia pieniężnego dla tych osób" - powiedział Chwałek. Poinformował, że najwięcej wniosków o przyznanie takich świadczeń przyznano w woj. mazowieckim (31 proc.), lubelskim (12,6 proc.,), małopolskim (10,5 proc.) oraz dolnośląskim (10 proc.).
Zauważył, że "jest stosunkowo niski wskaźnik objęcia wnioskami członków rodziny". Zastrzegł jednocześnie, że "nie należy tego interpretować jako braku zainteresowania osiedlaniem się w Polsce posiadaczy Karty Polaka wraz z rodzinami".
Jak mówił Chwałek, najwięcej wniosków złożyły osoby pochodzące z Ukrainy i Białorusi. "Większość wniosków o przyznanie świadczenia jest rozpatrywana pozytywnie" - podkreślił. Dodał, że decyzje odmowne wynikają główne z "braku spełnienia przez wnioskodawcę przesłanek formalnych".
Nowela ustawy o Karcie Polaka została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę w grudniu ubiegłego roku. Zakłada ona m.in, że decyzję o świadczeniach pieniężnych dla jej posiadaczy, którzy wystąpią o stały pobyt w Polsce, wydają nie starostowie, ale wojewodowie. Wykluczono także możliwość składania kolejnych wniosków przez osoby, które otrzymały świadczenia w maksymalnej wysokości przez 9 miesięcy oraz możliwość uzyskania świadczenia przez osoby, które korzystały z nich jako członkowie rodziny wnioskodawcy.
Karta Polaka potwierdza przynależność do narodu polskiego. Przyznawana jest osobom polskiego pochodzenia żyjącym w 15 krajach za wschodnią granicą, powstałych lub odrodzonych po rozpadzie ZSRR, które nie uznają podwójnego obywatelstwa.
Osoby ubiegające się o Kartę Polaka muszą wykazać swój związek z polskością - w tym przynajmniej bierną znajomość polskiego, wykazać, że jedno z rodziców lub dziadków bądź dwoje pradziadków było narodowości polskiej; lub przedstawić zaświadczenie organizacji polonijnej o działalności na rzecz kultury i języka polskiego.
Maciej Zubel (PAP)
mkz/ pru/
