Siedziba Muzeum Śląskiego w Katowicach. Fot. PAP/A. Grygiel
Pierwszą rocznicę działania w nowej siedzibie świętuje w niedzielę Muzeum Śląskie w Katowicach. Otwarty przed rokiem na terenach b. kopalni Katowice w centrum miasta kompleks, jedno z największych przedsięwzięć muzealnych w kraju, odwiedziło przez rok ok. 333 tys. osób.
Przez lata Muzeum Śląskie funkcjonowało w gmachu dawnego hotelu, tuż obok katowickiego rynku. Niewielka powierzchnia i układ budynku utrudniały m.in. eksponowanie bogatych zbiorów. Wieloletnie starania o nową siedzibę poskutkowały rozpoczęciem w lipcu 2011 r. prac nad budową nowego obiektu, zaprojektowanego przez austriacką pracownię Riegler Riewe.
Architekci ukryli jego główną część pod ziemią, na powierzchni eksponując efektowne pokopalniane zabudowania, m.in. dawny magazyn odzieżowy, dawną maszynownię (obecnie restauracja) czy wieżę wyciągową szybu Warszawa (taras widokowy). Na powierzchni znajdują się też pokryte szkłem prostopadłościany, mieszczące pomieszczenia administracyjne lub doświetlające podziemia.
W nowej siedzibie placówka oficjalnie rozpoczęła działalność 26 czerwca ub. roku - trzydniowym festiwalem. W pierwszym miesiącu urządzone tam wystawy obejrzało ponad 50 tys. osób. Łącznie odbyło się tam dotąd prawie 50 wystaw i projektów edukacyjnych.
Muzeum Śląskie często odwołuje się do historii miejsca, w którym działa. Tego lata zaprasza m.in. na sentymentalne spacery po terenie dawnej kopalni Katowice – z możliwością wejścia do byłych kuźni, warsztatu i magazynu odzieżowego oraz okazją do wysłuchania opowieści o losach kopalni i doświadczeniach jej pracowników.
Dokładnie w rok po otwarciu Muzeum Śląskie zaprosiło m.in. na oprowadzanie kuratorskie po pięciu wzajemnie się dopełniających ekspozycjach stałych - zajmujących ok. 6 tys. z 25 tys. m kw. powierzchni obiektu: Galerii sztuki polskiej 1800-1945, Galerii sztuki polskiej po 1945 r., Galerii plastyki nieprofesjonalnej oraz wystawie Centrum Scenografii Polskiej - "Laboratorium przestrzeni teatralnych - przeszłość w teraźniejszości" i galerii śląskiej sztuki sakralnej. Z kolei o powstawaniu głośnej wystawy stałej „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów” opowie po południu współautor jej projektu Jarema Szandar.
Dla rodzin z dziećmi przygotowano warsztaty, w których mają uczestniczyć m.in. postaci z obrazów. Dzieci z opiekunami stworzą wielkoformatowy kolaż ścienny. Po popołudniu wystawiony zostanie prezentowany po raz pierwszy na ubiegłorocznej Industriadzie (to święto Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego) koncert „Larmo w Bogucicach”. Widowisko oparte o zaaranżowane na nowo piosenki z kanonu muzyki rozrywkowej nawiązuje do zmian zachodzących na terenach przemysłowego Śląska. Na zakończenie urodzinowych wydarzeń pojawić ma się tort.
Początki Muzeum Śląskiego sięgają 1924 r., kiedy powołano Towarzystwo Muzeum Ziemi Śląskiej. Jego zadaniem było gromadzenie pamiątek kultury materialnej i duchowej wytworzonych na Śląsku. Formalnie zostało powołane przez Sejm Śląski 23 stycznia 1929 r.; pierwsze wystawy udostępniono kilka miesięcy później. Początkowo ekspozycje były prezentowane w gmachu Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego.
Pierwszym dyrektorem został Tadeusz Dobrowolski, który rozpoczął gromadzenie pierwszych eksponatów, m.in. strojów ludowych, wyrobów rzemiosła artystycznego, obrazów oraz kolekcji sztuki sakralnej. Budowę gmachu dla muzeum rozpoczęto w 1936 r. Autorem nowoczesnej koncepcji architektonicznej był Karol Schayer. Prace budowlane zakończyły się w 1939 r., jednak budynek nie doczekał się oficjalnego otwarcia. Wraz z wybuchem II wojny światowej hitlerowcy rozpoczęli jego rozbiórkę; zniszczeniu lub rozproszeniu uległa także znaczna część zbiorów.
Po wojnie ocalałe obiekty przewieziono do Landesmuseum w Bytomiu (obecnie Muzeum Górnośląskie). Swojej restytucji Muzeum Śląskie doczekało się w grudniu 1984 r. - w gmachu przy al. W. Korfantego, gdzie początkowo pracowano w jednym pokoju. Tam też powróciła część przedwojennych zbiorów placówki, w tym kolekcja obrazów malarstwa polskiego.
Budowa nowej siedziby Muzeum Śląskiego otrzymała m.in. Grand Prix w ubiegłorocznej edycji konkursu na najlepszą przestrzeń publiczną woj. śląskiego, a ubiegłoroczny festiwal jego otwarcia – nagrodę marszałka woj. śląskiego za jedno z "Wydarzeń Muzealnych Roku 2015" w regionie.
Muzealny kompleks wpisuje się w założenie utworzonego przez władze Katowic na pokopalnianych terenach obok Spodka tzw. Kwartału Kultury. Obok Muzeum Śląskiego znajdują się tam zbudowane w ostatnich latach nowa siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach oraz Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach. Infrastrukturę wszystkich tych obiektów jednocześnie wykorzystał po raz pierwszy w ub. roku organizowany przy pomocy Muzeum festiwal Tauron Nowa Muzyka.
Muzeum Śląskie często odwołuje się do historii miejsca, w którym działa. Tego lata zaprasza m.in. na sentymentalne spacery po terenie dawnej kopalni Katowice – z możliwością wejścia do byłych kuźni, warsztatu i magazynu odzieżowego oraz okazją do wysłuchania opowieści o losach kopalni i doświadczeniach jej pracowników. Część innych pokopalnianych obiektów, dawne stolarnia oraz łaźnia główna, których nie zrewitalizowano wraz z budową nowej siedziby, jest obecnie adaptowana – również na cele muzealne.(PAP)
mtb/ je/
