Obchody 95. rocznicy pierwszych wyborów i pierwszego posiedzenia Sejmu Śląskiego przygotowały instytucje samorządu woj. śląskiego. Pierwszy marszałek tego regionu, Jan Olbrycht wskazuje, że tradycja przedwojennego Sejmu Śląskiego oddziałuje na obecny samorząd regionu.
Sejm Śląski utworzono na mocy Statutu Organicznego Województwa Śląskiego - ustawy konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego z 15 lipca 1920 r. Powołanie go do życia było konsekwencją nadania ówczesnemu woj. śląskiemu autonomii. 24 września 1922 r. odbyły się pierwsze wybory, a 10 października 1922 r. - pierwsze posiedzenie Sejmu Śląskiego.
Do tych wydarzeń nawiązał w wystąpieniu zamieszczonym w piątek na stronach urzędu marszałkowskiego woj. śląskiego pierwszy marszałek samorządu tego regionu po 1989 r., obecny eurodeputowany Europejskiej Partii Ludowej Jan Olbrycht (PO), który odniósł się też do najbardziej kojarzonego dziś z Sejmem Śląskim miejsca - półkolistej sali, na której wzorowano później salę Sejmu w Warszawie.
„Kiedy w 1998 r. wchodziliśmy na salę sejmiku woj. śląskiego, byliśmy przekonani, że to my tworzymy samorząd województwa. Ale to bardzo szybko minęło, ponieważ bardzo szybko zdaliśmy sobie sprawę, że wchodzimy w miejsce, które ma swoje znaczenie historyczne – w miejsce, w którym obradował Sejm Śląski” - podkreślił Olbrycht.
„Ta sala pełna jest i była historii. To zobowiązuje, to zobowiązywało nas wtedy, kiedy rozpoczynaliśmy prace sejmiku. I od tego czasu wszyscy, którzy tam pracują i przychodzą myślą o początkach Sejmu Śląskiego – jego znaczeniu, jego doświadczeniu o jego nietypowości na skalę europejską” - zaznaczył pierwszy marszałek woj. śląskiego, zachęcając jednocześnie do poznawania historii i roli dawnego Sejmu Śląskiego.
Przedwojenna autonomia woj. śląskiego wyrażała się m.in. możliwością ustanawiania w niektórych dziedzinach życia publicznego odrębnych praw oraz decydowania o ewentualnym zastosowaniu w woj. śląskim ustawodawstwa ogólnopolskiego.
Sejm Śląski powoływał Radę Wojewódzką i miał władzę legislacyjną na terenie województwa, przy czym polityka zagraniczna i sprawy wojskowe wyjęte były spod jego kompetencji i podlegały Sejmowi RP. Do kompetencji Sejmu Śląskiego należały ustawy w zakresie szkolnictwa, policji, wód, organizacji administracji wojewódzkiej i samorządu, rolnictwa czy wyznań. Sejm Śląski był też uprawniony do wydawania przepisów cywilnych i karnych w zakresie swojej właściwości.
Aby uczcić początek działalności Sejmu Śląskiego i upowszechniać wiedzę o nim samorządowe instytucje kultury dzisiejszego woj. śląskiego przygotowały cykl wydarzeń rozpoczynający się w piątkowe popołudnie. Rozpocznie je „spacer z Wojciechem Korfantym po Sejmie Śląskim” - wraz ze złożeniem wieńca pod pomnikiem Wojciecha Korfantego.
Później w westybulu gmachu Sejmu Śląskiego odbędzie się koncert muzyków Filharmonii Śląskiej, a w sali Sejmu Śląskiego wydarzenie pod hasłem „Sejm Śląski w słowie i obrazie”. Przy wejściu do gmachu Sejmu Śląskiego od strony ul. Ligonia odsłonięta zostanie tablica informująca o Sejmie Śląskim. Na koniec dnia zaplanowano zwiedzanie wystaw: „Sfrunął na Śląsk orzeł biały…”, „Śląskie posłanki” (grafiki Marty Frej), „Konstanty Wolny – pierwszy marszałek Sejmu Śląskiego”, a także „Sejm Śląski w dokumentach i fotografii”.
W sobotę będzie można wziąć udział w spacerach: „Śladami śląskich posłanek” i „Śladami Sejmu Śląskiego” - wraz z możliwością zwiedzenia dzisiejszej Akademii Muzycznej (gdzie początkowo obradowali posłowie do Sejmu Śląskiego), a także późniejszego budynku Sejmu Śląskiego z lat 1924-29 (gdzie dziś mieszczą się urzędy: wojewódzki i marszałkowski).
Na wtorek wydarzenia upamiętniające 95. rocznicę pierwszych wyborów i pierwszego posiedzenia Sejmu Śląskiego zaplanowało świętochłowickie Muzeum Powstań Śląskich. Będą to wystawa o pierwszym marszałku Sejmu Śląskiego Konstantym Wolnym, film „Misja Wolnego" oraz spotkanie z wnukiem pierwszego marszałka Sejmu Śląskiego – noszącym to samo imię i nazwisko.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ mok/
