Płk Łukasz Ciepliński. Źródło: IPN
Pomnik prezesa IV Zarządu zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" płk. Łukasza Cieplińskiego zostanie odsłonięty w niedzielę w Rzeszowie. Popiersiami upamiętnionych zostanie także sześciu, straconych razem z nim 1 marca 1951 r., działaczy WiN.
"Po ponad pięciu latach od pojawienia się inicjatywy zakończona została budowa pomnika" - powiedział w czwartek podczas konferencji prasowej przewodniczący stowarzyszenia Komitet Społeczny Budowy Pomnika płk. Łukasza Cieplińskiego w Rzeszowie Wojciech Buczak.
Pomnik stanął w centrum miasta, przy zbiegu Alei Cieplińskiego oraz ulic Moniuszki i Zygmuntowskiej. Postaci Cieplińskiego towarzyszy sześć popiersi członków IV Zarządu WiN: Adama Lazarowicza, Franciszka Błażeja, Józefa Batorego, Karola Chmiela, Mieczysława Kawalca i Józefa Rzepki oraz symbole Armii Krajowej, WiN, Polski Walczącej.
Jego autorem jest Karol Badyna z Krakowa. Natomiast projekt zagospodarowania placu wokół pomnika opracował rzeszowski architekt Roman Orlewski. Wykonanie monumentu kosztowało 320 tys. zł. Z kolei finansowane przez samorząd Rzeszowa zagospodarowanie placu wokół pomnika wyniosło pół miliona zł.
Pomnik stanął w centrum miasta, przy zbiegu Alei Cieplińskiego oraz ulic Moniuszki i Zygmuntowskiej. Postaci Cieplińskiego towarzyszy sześć popiersi członków IV Zarządu WiN: Adama Lazarowicza, Franciszka Błażeja, Józefa Batorego, Karola Chmiela, Mieczysława Kawalca i Józefa Rzepki oraz symbole Armii Krajowej, WiN, Polski Walczącej.
Pieniądze na jego budowę pochodziły ze zbiórki publicznej oraz od samorządów Podkarpacia i firm. Samorządy pokrywały koszty np. rzeźb - popiersi członków IV Zarządu WiN wywodzących się z ich miejscowości. Buczak zaznaczył, że budowę pomnika "wspierało bardzo wielu ludzi, często niezamożnych kombatantów, związkowców z Solidarności, młodzież".
Zwrócił też uwagę na ofiarność darczyńców oraz dobrą współpracę ludzi o odmiennych poglądach. "Była dobra współpraca różnych środowisk, często o odmiennych barwach politycznych. Udało się ładnie współpracować i dzięki temu mamy szczęśliwy finał" – zaznaczył.
Kierujący pracami komitetu Buczak jest przewodniczącym rzeszowskiej Solidarności, natomiast prezydent Rzeszowa Tadeusz Ferenc kojarzony jest z lewicą. W stowarzyszeniu działali m.in. kombatanci, architekci, związkowcy z Solidarności, członkowie Prawa i Sprawiedliwości, Platformy Obywatelskiej.
Ciepliński urodził się 26 listopada 1913 roku w Kwilczu w Wielkopolsce. W 1929 r. wstąpił do Korpusu Kadetów w Rawiczu. Potem kształcił się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. We wrześniu 1939 r. odznaczył się w czasie bitwy nad Bzurą. Otrzymał wtedy order Virtuti Militari. Walczył w obronie Warszawy.
W 1940 r. związał się z konspiracją w Rzeszowie, gdzie był komendantem obwodu Związku Walki Zbrojnej, a następnie dowodził inspektoratem rejonowym ZWZ-AK. W 1945 r. przeszedł do Delegatury Sił Zbrojnych. W styczniu 1947 r. stanął na czele IV zarządu WiN. Został aresztowany przez UB 27 listopada 1947 r.
1 marca 1951 r. wieczorem w więzieniu mokotowskim w Warszawie strzałami w tył głowy zostali straceni członkowie IV zarządu WiN: Łukasz Ciepliński, Mieczysław Kawalec, Józef Batory, Adam Lazarowicz, Franciszek Błażej, Karol Chmiel i Józef Rzepka. Następnego dnia rano zwłoki pomordowanych umieszczono w trumnach i wywieziono z terenu więzienia. Do dziś nieznane jest miejsce ich pochówku.
Zrzeszenie WiN powstało we wrześniu 1945 r. Utworzyły je środowiska poakowskie. Było próbą przekształcenia konspiracji wojskowej w cywilny ruch społeczno-polityczny. Zrzeszenie deklarowało walkę w obronie podstawowych praw obywateli, wolności oraz niezawisłości państwa polskiego. Żądało przeprowadzenia w Polsce wolnych wyborów parlamentarnych poprzedzonych przywróceniem swobody zrzeszania się i prasy.
Na przełomie lat 1945-46 WiN liczył ponad 30 tys. członków. Jego kolejne cztery zarządy - z racji półwojskowego charakteru WiN zwane nieformalnie komendami - zostały rozbite przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
W 1947 r. przeprowadzono trzy pokazowe procesy kolejnych zarządów WiN. Wyrok w sprawie IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" zapadł 14 października 1950 r.
Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego 17 września 1992 r. unieważnił te wyroki śmierci.(PAP)
kyc/ abe/
