13.05.2010. Warszawa (PAP) - Pomnik przedstawiający właz do kanału z umieszczonymi na nim symbolicznymi dłońmi, upamiętniający miejsce ewakuacji bojowników getta warszawskiego, został w czwartek w Warszawie odsłonięty przez szefa MSZ Radosława Sikorskiego i organizatora akcji Kazika Ratajzera. 10 maja 1943 roku 19-letni wówczas Kazik Ratajzer przez właz kanalizacyjny przy ul. Prostej 51 ewakuował kilkudziesięciu bojowników powstania w getcie warszawskim, wśród nich m.in. Marka Edelmana.
Przypomniał również, że pomnik stanął dokładnie w miejscu, gdzie rozgrywały się tamte wydarzenia. "To pomnik niezwykły w swej wymowie, a ta uroczystość ma wymiar symboliczny. Podobnie jak po wybuchu powstania w getcie broniący zatknęli na dachu jednego z budynków sztandary polski i żydowski, dziś stajemy obok flag Polski i Izraela. Jesteśmy tu, aby uczcić bohaterski czyn wielkiego Polaka i wielkiego Żyda. To miejsce stanowi łącznik pomiędzy polską a żydowską historią oporu w Warszawie" - mówił minister spraw zagranicznych.
Organizator akcji Kazik Ratajzer wspominając wydarzenie z 1943 roku podkreślił, że rozpoczynając powstanie w getcie warszawskim bojownicy byli przekonani, iż jest to misja samobójcza. "Jednak po kilkunastu dniach, kiedy byliśmy jeszcze przy życiu, nasi dowódcy zadecydowali o opuszczeniu getta. Kilkakrotne próby zakończyły się jednak niepowodzeniem" - powiedział Ratajzer.
Jak relacjonował, dopiero 1 maja udało mu się nawiązać kontakt po aryjskiej stronie. "Potem udało mi się zorganizować w tych strasznych warunkach jakiś plan wydostania się dla innych z tego piekła. Kiedy 8 maja wróciłem do getta w poszukiwaniu ocalałych, nie mogłem nikogo znaleźć. Poczułem się wówczas ostatnim żyjącym Żydem w Warszawie. Dopiero dwa dni później udało mi się wydostać z kanałów ok. 50 tułających się tam bojowców i wyprowadzić na stronę aryjską" - zaznaczył organizator akcji ewakuacji bojowników z getta warszawskiego.
Później wraz z ministrem Sikorskim uroczyście odsłonił pomnik, przy którym umieszczona została także tablica w języku polskim, angielskim i hebrajskim, przybliżająca szczegóły akcji ewakuacji bojowników. Przy pomniku została zaciągnięta uroczysta warta honorowa. Hołd bojownikom oddała również orkiestra wojskowa oraz m.in. przedstawiciele władz miasta, ambasady Izraela i warszawskiej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej. (PAP)
akn/ abe/ mow/