Janusz Zawodny - żołnierz Armii Krajowej, wybitny historyk, konsultant ds. bezpieczeństwa USA za prezydentury Jimmy' ego Cartera i Ronalda Reagana - został we wtorek pochowany na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.
Podczas mszy świętej w Katedrze Polowej Wojska Polskiego bp Józef Guzdek podkreślił w wygłoszonej homilii, że życie prof. Zawodnego zostało naznaczone walką o wolność ojczyzny. "Uczestniczył w wojnie z nazistowskimi Niemcami, był jeńcem sowieckim, żołnierzem Armii Krajowej, oficerem Powstania Warszawskiego, więźniem obozu jenieckiego w Murnau" - wymieniał biskup polowy.
Zmarły w kwietniu w Stanach Zjednoczonych Janusz Zawodny został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach w przeddzień uroczystości obchodów 68. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. "Jest to symboliczne zamknięcie jego wspaniałego życia - zostanie pochowany w rodzinnej Warszawie, w wigilię rocznicy powstańczego zrywu w stolicy" - powiedział PAP minister Jan Stanisław Ciechanowski, kierujący Urzędem ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Ciechanowski dodał, że najważniejsze, co pozostanie po prof. Zawodnym, to jego książki i wpływ, jaki wywarł na amerykańską świadomość o tym, czego Polacy dokonali podczas II wojny światowej i w okresie zimnej wojny.
"Przy całym swoim bohaterstwie i zaangażowaniu był człowiekiem niezwykle skromnym i życzliwym, który niekoniecznie dobrze czuł się w roli autorytetu. Był bohaterem, który ciężko pracował dla ojczyzny, nie zabiegając o żadne zaszczyty" - podkreślił Ciechanowski.
Janusz Kazimierz Zawodny urodził się w 1921 roku w Warszawie. W czasie II wojny światowej walczył w powstaniu warszawskim dowodząc batalionem "Łukasiński" na Starym Mieście. Był również zastępcą dowódcy kompanii "Koszta" działającej w Śródmieściu. Podczas walk był dwukrotnie ranny. Po powstaniu trafił pod zmienionym nazwiskiem Turczyk (był poszukiwany przez Gestapo) do obozu jenieckiego w Murnau. Po wyzwoleniu w czerwcu 1945 r. wstąpił do 12. Pułku Ułanów Podolskich II Korpusu gen. Andersa.
Demobilizacja wojsk polskich zastała go w Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył roczny kurs London School of Foreign Trade.
W 1948 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie zaczął studia na Uniwersytecie Iowa City, stopień doktora uzyskał na Wydziale Nauk Politycznych Uniwersytetu Stanforda w Kalifornii. W 1955 roku otrzymał obywatelstwo USA.
W 1962 roku w Stanach Zjednoczonych wydał po angielsku książkę "Śmierć w lesie. Historia mordu katyńskiego", która była wielokrotnie wznawiana i wydawana w Polsce i za granicą.
W czasach prezydentury Jimmy'ego Cartera i Ronalda Reagana pełnił funkcję konsultanta Rady Bezpieczeństwa Narodowego.
Jak podaje IPN w 2000 roku Janusz Zawodny przekazał swoje archiwum do Archiwum Akt Nowych w Warszawie.
Prof. Zawodny za swoje zasługi został odznaczony m.in. krzyżem Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych. Instytut Pamięci Narodowej nadał mu tytuł Kustosza Pamięci Narodowej.
Janusz Zawodny zmarł 8 kwietnia 2012 w Brush Prairie w stanie Waszyngton USA.(PAP)
kk/
