Państwa Inicjatywy Trójmorza chcą być i są politycznymi praktykami, współtwórcami Europy Środkowej - sprawczej i podmiotowej w skali globalnej - podkreślił prezydent Andrzej Duda w Bukareszcie. Dodał, że Trójmorze nie może działać wbrew wartościom UE i NATO.
Prezydent Duda wziął w poniedziałek udział w pierwszym dniu szczytu Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie. Prezydent uczestniczył w inauguracji Forum Biznesu Trójmorza, a także w debacie na temat roli Trójmorza w polityce międzynarodowej.
Prezydent podkreślił, że z wielką satysfakcją przyjmuje fakt, że trzy lata od momentu inauguracji w Nowym Jorku Inicjatywy Trójmorza znajduje się ona dzisiaj w tak zaawansowanym etapie współpracy. "Uczestniczymy w trzecim szczycie Trójmorza oraz w pierwszym Forum Biznesowym, które jest wydarzeniem towarzyszącym, ale dla nas niezwykle ważnym" - mówił prezydent.
Jak ocenił, te ważne wydarzenia "świadczą o konsekwentnym rozwoju formatu współpracy regionalnej". "Nie zatrzymaliśmy się bowiem w miejscu, nie ograniczamy się jedynie do rozmów, nie poprzestajemy na politycznej teorii" - zaznaczył Duda. Prezydent podkreślił ponadto, że państwa Trójmorza – świadome wyzwań stojących przed naszym regionem – kontynuują ambitną politykę modernizacji regionów. "Chcemy być - i w gruncie rzeczy jesteśmy - politycznymi praktykami, współtwórcami Europy Środkowej - sprawczej i podmiotowej w skali globalnej" – dodał.
Prezydent zaznaczył, że Unia Europejska i Sojusz Północnoatlantycki były i są "dwoma zwornikami dla Inicjatywy Trójmorza", a tożsamość Inicjatywy jest zdeterminowana "naszą europejskością i naszą transatlantyckością". "Jesteśmy dzisiaj tutaj, ponieważ jesteśmy częścią Unii i NATO, jesteśmy świadomymi i odpowiedzialnymi członkami przestrzeni euroatlantyckiej, dlatego nie wyobrażam sobie, aby Trójmorze mogło działać poza tymi granicami, ani tym bardziej wbrew tym organizacjom oraz ich wartościom" - podkreślił.
"Tym niemniej tej regule towarzyszy jeszcze jedno ważne pragnienie: chcemy być podmiotowi. Chcemy, aby Europa Środkowa była rozwiniętą, dobrze zintegrowaną i bezpieczną częścią świata euroatlantyckiego" - powiedział prezydent. Jak stwierdził, aby osiągnąć ten cel Trójmorze koncentruje się na pogłębieniu integracji w dziedzinach najważniejszych dla rozwoju gospodarczego. Wskazał tu na transport, energetykę i cyfryzację.
Prezydent Duda zwrócił ponadto uwagę, że na szczycie w Bukareszcie i na Forum Biznesowym obecni są szefowie największych instytucji finansowych w Europie i na świecie, m.in. Banku Światowego, Europejskiego Banku Inwestycyjnego. "W ten sposób do komponentów regionalnego, europejskiego i transatlantyckiego dodajemy również składnik finansowy" - mówił Duda.
Dodał, że na szczycie będą też obecni m.in. szef KE oraz unijni komisarze. "W ten sposób pokazujemy, że związki Trójmorza i UE opierają się na zasadach symbiozy i synergii, a nie na konkurencji i rywalizacji" - podkreślił prezydent. "Na tę wysoką jakość relacji z UE stawiamy bardzo mocny akcent" – dodał.
Prezydent wskazywał, że po kilkumiesięcznych konsultacjach wśród 12 państw Trójmorza stworzona została lista projektów priorytetowych Trójmorza, które będą kluczem do powodzenia dla gospodarek, społeczeństw i państw Inicjatywy. "Ta mapa Trójmorza obejmuje takie inwestycje jak droga Via Carpatia czy korytarz gazowy północ-południe. Jednak pojawiają się na niej także nowe pomysły – najnowocześniejsze rozwiązania cyfrowe i transportowe. W kolejnych latach wszystkie te projekty będą przedmiotem pogłębionych prac Trójmorza" – wskazywał Duda.
Prezydent podkreślił, że "topografii Trójmorza nie można pojąć poza granicami Europy i przestrzeni transatlantyckiej". Jak zaznaczył, "z tym większą więc satysfakcją" przyjmuje obecność na szczycie bukareszteńskim ministra energetyki USA Ricka Perry'ego.
"Współpraca energetyczna, dywersyfikacja źródeł dostaw energii, rozwój rynku LNG to dziedziny o wielkim znaczeniu dla Polski i dla całego Trójmorza; dlatego współpraca z USA jawi się tutaj jako dziedzina kluczowa, istotna. Cieszymy się, że Trójmorze dla Ameryki stało się strategicznym narzędziem do budowania relacji z Europą Środkową" - oświadczył Duda.
Ocenił, że świadczy o tym "nie tylko wysoka i ciągle rosnąca aktywność amerykańskiego biznesu na obszarze Trójmorza, ale także zainteresowanie i wsparcie ze strony władz amerykańskich dla idei trójmorskiej". Prezydent zaznaczył, że "wielokrotnie mógł się o tym przekonać osobiście" podczas rozmów z najwyższymi przedstawicielami administracji USA. "Chcę państwa zapewnić, że również ten temat poruszę jutro w czasie mojej oficjalnej wizyty w Białym Domu" - oświadczył prezydent.
Prezydent Rumunii Klaus Iohannis stwierdził, że celem Trójmorza jest "zasypanie przepaści" między starymi a nowymi państwami UE poprzez zwiększenie siatki połączeń transportowych, energetycznych i cyfrowych. Zdaniem Iohannisa, zwiększona siatka połączeń pomiędzy państwami Trójmorza może także przyczynić się do zwiększenia konwergencji i spójności pomiędzy wszystkimi członkami UE, pogłębienia integracji oraz zwiększenia stabilizacji i dobrobytu dla całej Unii. "Z tej perspektywy liczymy na wsparcie instytucji europejskich" – dodał. Prezydent Rumunii podkreślił także, że dla sukcesu Trójmorza ważne jest, by USA na poziomie władz i środowisk biznesowych również współpracowały w osiąganiu celów Trójmorza.
Prezydent Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarović oceniła, że zainaugurowane w Bukareszcie Forum Biznesowe będzie jednym z najważniejszych aspektów działań Inicjatywy. "Może nawet ważniejszym, niż spotkania nas, polityków, bo tym samym dajemy platformę dla ludzi biznesu, by pójść drogą konkretnych projektów i realizacji" – oświadczyła. "Potrzebujemy waszego zaangażowania dla rozwoju. Jesteście kluczowym partnerem dla długofalowej przyszłości i podtrzymania Trójmorza. Bez was ta inicjatywa nie byłaby wypełniona treścią" – mówiła do przedstawicieli biznesu prezydent Chorwacji.
Prezydent Austrii Alexander van der Bellen ocenił, że Trójmorze może być "wspaniałym narzędziem" wzmocnienia regionalnej współpracy pomiędzy partnerami unijnymi, jednocześnie – jak dodał – może pomóc w niwelowaniu różnic w UE. "Bezpieczeństwo energetyczne jest warunkiem sine qua non dla realizacji wzrostu i wypełnienia naszego potencjału. Dlatego też bezpieczeństwo energetyczne wszystkich naszych obywateli musi być wspólnie przyświecającym nam celem, a to będzie wymagało od nas dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia, a także dywersyfikacji szlaków transportowych. Potrzebujemy tutaj różnych szlaków. Nord Stream 2 to jeden z takich przykładów" – powiedział prezydent Austrii.
Także unijna komisarz ds. polityki regionalnej Corina Cretu stwierdziła, że Inicjatywa Trójmorza przyczynia się do współpracy regionalnej oraz wzmacnia proces spójności. Ponadto – jak mówiła – może przełożyć się na dobrobyt, stabilność i bezpieczeństwo w państwach członkowskich. "Komisja Europejska wspiera wspólne cele, które państwo sobie wytyczyli, aby znaleźć wspólne projekty w dziedzinie infrastruktury transportowej, energetycznej i cyfrowej. Zachęcamy, by wszystkie fundusze – w tym również fundusz, który ja mam w dyspozycji – wykorzystywać do wspierania działań idących w tych kierunkach" – mówiła Cretu.
W trakcie Forum Biznesowego Trójmorza podpisane zostały dwa dokumenty: deklaracja o powołaniu Sieci Izb Handlowych Trójmorza i Rady Biznesowej Trójmorza oraz list intencyjny w sprawie utworzenia Funduszu Trójmorza.
Inicjatywa Trójmorza jest platformą współpracy prezydentów dwunastu państw położonych między Adriatykiem, Bałtykiem i Morzem Czarnym. Jej celem jest wzmacnianie spójności Unii Europejskiej poprzez zacieśnienie współpracy infrastrukturalnej, energetycznej i gospodarczej państw Europy Środkowej. Członkami Inicjatywy Trójmorza są: Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry. (PAP)
autorka: Aleksandra Rebelińska
reb/ mc/ ozk/
