Prezydent Andrzej Duda. Fot. PAP/ M. Obara
Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych dot. zwolnienia z opłat od pozwów o ochronę dobrego imienia Rzeczypospolitej Polskiej lub narodu polskiego, o których mowa w noweli ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej.
Propozycję zmiany ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przygotował klub PiS; Sejm uchwalił ją pod koniec marca.
Zgodnie z nowymi przepisami "nie pobiera się opłat od pozwu o ochronę dóbr osobistych, gdy sprawa dotyczy patriotycznych tradycji zmagań Narodu Polskiego z okupantami, nazizmem i komunizmem, wniesionego przez kombatanta (...) lub jego zstępnego, a także osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, których statutowym celem jest ochrona patriotycznych tradycji zmagań Narodu Polskiego z okupantami, nazizmem i komunizmem".
Ponadto, "nie pobiera się opłat od pozwu o roszczenie majątkowe z tytułu zbrodni ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennej lub zbrodni agresji". Kolejny artykuł mówi zaś, że "nie pobiera się opłat od pozwu o ochronę dobrego imienia RP lub Narodu Polskiego", o którym mowa w ostatniej nowelizacji ustawy o IPN.
Obowiązująca od 1 marca nowelizacja ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej wprowadza m.in. przepisy, zgodnie z którymi każdy, kto publicznie i wbrew faktom przypisuje polskiemu narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialność lub współodpowiedzialność za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką lub inne zbrodnie przeciwko ludzkości, pokojowi i zbrodnie wojenne będzie podlegał karze grzywny lub pozbawienia wolności do lat trzech.
Nowela przewiduje ponadto, że do ochrony dobrego imienia RP i narodu polskiego odpowiednie zastosowanie mają przepisy ustawy Kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych. "Powództwo o ochronę dobrego imienia RP lub Narodu Polskiego może wytoczyć organizacja pozarządowa w zakresie swoich zadań statutowych. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie przysługują Skarbowi Państwa" - głoszą przepisy o IPN. Dodano w nich, że "powództwo o ochronę dobrego imienia RP lub Narodu Polskiego może wytoczyć również Instytut Pamięci Narodowej, w sprawach tych IPN ma zdolność sądową".
Autorzy nowelizacji wskazywali w jej uzasadnieniu, że "zwolnienie wskazanych podmiotów z opłaty sądowej od pozwu w opisanych przypadkach z całą pewnością przyczyni się do ułatwienia im dochodzenia swych uzasadnionych roszczeń". "Jest to również istotne, gdy weźmie się pod uwagę skalę różnego rodzaju nieprawdziwych i krzywdzących wypowiedzi, jakie padają w przestrzeni medialnej, jak choćby te na temat niemieckich obozów koncentracyjnych, jakie funkcjonowały podczas II wojny światowej" - podkreślono.
"Obecnie takie powództwa są objęte ogólną zasadą, zgodnie z którą opłata od ich skutecznego wniesienia wynosi 5 proc. wartości przedmiotu sporu, co dla wielu kombatantów, ich zstępnych, czy organizacji, których statutowym celem jest ochrona wizerunku Rzeczpospolitej Polskiej, Narodu Polskiego lub patriotycznych tradycji zmagań Narodu Polskiego z okupantami, nazizmem i komunizmem, jest często skuteczną barierą uniemożlwiającą dochodzenie swych praw" - napisano w uzasadnieniu.
Nowelizację ustawy o IPN, która wywołała krytykę m.in. ze strony Izraela, USA i Ukrainy, prezydent podpisał 6 lutego, a następnie w trybie kontroli następczej skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego. Prezydent chce, by Trybunał zbadał, czy przepisy noweli ustawy o IPN nie ograniczają w sposób nieuprawniony wolności słowa oraz kwestię tzw. określoności przepisów prawa.(PAP)
autor: Marta Rawicz
mkr/ mok/
