Order Orła Białego. Fot. PAP/J. Turczyk
Andrzej Gwiazda, Michał Kleiber, Michał Lorenc, Bogusław Nizieński i Zofia Romaszewska - zostali powołani przez prezydenta Andrzeja Dudę na członków Kapituły Orderu Orła Białego - dowiedziała się nieoficjalnie w piątek PAP ze źródeł w Kancelarii Prezydenta.
Prezydent uzupełnił także skład Kapituły Orderu Odrodzenia Polski; powołał do niej Piotra Andrzejewskiego, Ewę Dałkowską, Krystynę Iglicką-Okólską, Wiesława Johanna, Władysława Ortyla, Mieczysława Rybę i Krzysztofa Szwagrzyka.
Andrzej Gwiazda był działaczem WZZ Wybrzeża, jednym z przywódców strajku i sygnatariuszem Porozumienia Gdańskiego w roku 1980 w Stoczni Gdańskiej, wiceprzewodniczący KKP i członek KK "Solidarności" w latach 1980-1981. Order Orła Białego otrzymał w 2006 r. z rąk prezydenta Lecha Kaczyńskiego "w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych i wolnej Polski".
Prof. Michał Kleiber był wieloletnim prezesem PAN, był też ministrem nauki i informatyzacji w rządach Leszka Millera i Marka Belki, a także doradcą prezydenta Lech Kaczyńskiego. W tegoroczne Święto 3 Maja otrzymał Order Orła Białego "w uznaniu znamienitych zasług dla rozwoju polskiej nauki, za wybitne osiągnięcia w pracy publicznej i państwowej". Prof. Kleiber jest autorem 250 publikacji naukowych i kilku książek poświęconych zastosowaniem nowoczesnych metod komputerowych w badaniach naukowych, technice i medycynie. W 2001 r. otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (tzw. polskiego Nobla) w dziedzinie nauk technicznych.
Michał Lorenc jest uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych kompozytorów muzyki filmowej, napisał muzykę do ponad 175 filmów, m.in. "Psów" Władysława Pasikowskiego, "Bandyty" Macieja Dejczera, "Czterech nocy z Anną" Jerzego Skolimowskiego i "Różyczki" Jana Kidawy-Błońskiego. Skomponował także muzykę do filmu fabularnego "Smoleńsk" w reż. Antoniego Krauze. Przez prezydenta Dudę został odznaczony Orderem Orła Białego "w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, za propagowanie wartości i znaczenia rodziny we współczesnym społeczeństwie, za chrześcijańskie świadectwo humanizmu i wkład w rozwój katolickiej nauki społecznej".
Bogusław Nizieński to prawnik i sędzia, były Rzecznik Interesu Publicznego. Otrzymał z rąk prezydenta Lecha Kaczyńskiego Order Orła Białego "w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczpospolitej Polskiej, a w szczególności dla przemian demokratycznych i wolnej Polski", a także "za działalność państwową i publiczną". Nizieński wchodzi w skład powołanego przez marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego zespołu ekspertów ds. Trybunału Konstytucyjnego.
Zofia Romaszewska to działaczka opozycji z PRL, aktywistka NSZZ "Solidarność", pomagająca w PRL represjonowanym i ich rodzinom, współtwórczyni Biura Interwencji Komitetu Obrony Robotników. Jest laureatką Nagrody Praw Człowieka Fundacji Aurora przy Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii (1987). Dwukrotnie, w 2010 i 2015 roku, Romaszewska była zgłaszana przez klub Prawa i Sprawiedliwości jako kandydatka na Rzecznika Praw Obywatelskich. Angażowała się w inicjatywy podejmowane przez PiS.
Popierała kandydaturę Andrzeja Dudy w wyborach prezydenckich w 2015 r. i współorganizowała Prezydenckie Biuro Interwencyjne "DUDA POMOC". Odznaczona przez prezydenta Dudę Orderem Orła Białego "w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, za wybitne osiągnięcia w pracy publicznej i państwowej".
Do tej pory w sześcioosobowej kapitule Orderu Orła Białego było pięć wakatów. Członkiem kapituły, jej przewodniczącym, Wielkim Mistrzem Orderu a także Kawalerem Orderu Orła Białego jest na mocy wyboru na urząd prezydent Andrzej Duda.
Prezydent powołuje członków Kapituły Orderu Orła Białego na pięć lat spośród Kawalerów Orderu Orła Białego, czyli osób, którym ten order przyznano.
Gdy Andrzej Duda obejmował urząd prezydenta w sierpniu ub. roku w skład Kapituły wchodzili: działacz opozycji w PRL Aleksander Hall, b. premier prof. Jerzy Buzek, kompozytor Krzysztof Penderecki oraz historyk prof. Henryk Samsonowicz.
W listopadzie ub. roku z członkostwa w kapitule zrezygnowali Hall i Samsonowicz. Hall powiedział wówczas "Gazecie Wyborczej", że rezygnację uzasadnili podważaniem przez prezydenta zasad niezawisłości władzy sądowniczej. Hall dodał, że bezpośrednią przyczyną jego decyzji było ułaskawienie przez prezydenta byłego szefa CBA Mariusza Kamińskiego.
W grudniu ub. roku z zasiadania w kapitule orderu zrezygnowali także Buzek i Penderecki. W opublikowanym przez "Rzeczpospolitą" liście do prezydenta wyjaśniali, że zostali powołani w skład Kapituły decyzją byłego prezydenta Bronisława Komorowskiego. "Każdy z prezydentów RP ma jednak prawo do wyboru ludzi, z którymi będzie realizował koncepcję nadawania najwyższego polskiego orderu, a przez nią szerszą wizję polityki pamięci i tożsamości. Szanując tę zasadę, składamy niniejszą dymisję" - podkreślili.
Kapituła Orderu Orła Białego stoi na straży honoru orderu. Ma prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących orderu m.in. opiniuje wnioski o nadanie lub pozbawienie orderu wniesione przez premiera przed ich przedstawieniem prezydentowi. Może też wystąpić do prezydenta z inicjatywą nadania orderu lub jego pozbawienia. Kapitule przewodniczy prezydent.
Podczas tegorocznego Święta Konstytucji 3 Maja prezydent Duda wręczył Ordery Orła Białego: Irenie Szewińskiej, Michałowi Lorencowi, Michałowi Kleiberowi, Wandzie Półtawskiej, Zofii Romaszewskiej i Bronisławowi Wildsteinowi.
Order Orła Białego w związku z obchodami 1050. rocznicy chrztu Polski Andrzej Duda przyznał podczas wizyty w Czechach prezydentowi tego kraju Miloszowi Zemanowi. Polski prezydent wówczas został uhonorowany najwyższym czeskim orderem: Orderem Białego Lwa.
Order Orła Białego jest najwyższym orderem Rzeczypospolitej Polskiej. Nadawany jest za "znamienite zasługi zarówno cywilne, jak i wojskowe, położone w czasie pokoju lub wojny, dla chwały i pożytku Rzeczypospolitej Polskiej". Został ustanowiony w roku 1705 i odnowiony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawą z dnia 4 lutego 1921 r.
Kapituła wybiera ze swego grona Kanclerza Orderu i Sekretarza Kapituły. Kanclerz Orderu zastępuje Wielkiego Mistrza jako przewodniczącego Kapitule.
Order Odrodzenia Polski jest nagrodą za wybitne zasługi położone w służbie państwu i społeczeństwu; został ustanowiony przez Sejm 4 lutego 1921 r.(PAP)
amt/ kno/ mzk/ par/
