Plakaty i hasła na bramie głównej UW w 1968 r. Fot. PAP/T. Zagoździński
Debaty, spotkania i wystawy składają się na program obchodów 50. rocznicy Marca '68. Ogólnopolskie obchody zainauguruje we wtorek wieczorem koncert w Filharmonii Narodowej. Główne uroczystości odbędą się w czwartek na Uniwersytecie Warszawskim z udziałem m.in. prezydenta Andrzeja Dudy.
50 lat temu, 8 marca 1968 r., na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego odbył się wiec protestacyjny w związku ze zdjęciem przez władze komunistyczne wystawianych w Teatrze Narodowym "Dziadów" w inscenizacji Kazimierza Dejmka oraz relegowaniem z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera. Zgromadzeni na wiecu studenci zostali brutalnie zaatakowani przez oddziały milicji oraz "aktyw robotniczy". Stało się to początkiem tzw. wydarzeń marcowych, czyli kryzysu politycznego związanego z falą studenckich protestów oraz walką polityczną wewnątrz PZPR, rozgrywaną w atmosferze antysemickiej i antyinteligenckiej propagandy, z powodu której Polskę opuściło kilkanaście tysięcy Żydów.
Ogólnopolskie obchody 50. rocznicy Marca '68 rozpoczną się we wtorek o godz. 19 koncertem symfonicznym w Filharmonii Narodowej z udziałem światowej sławy skrzypka Nikolaja Znaidera oraz Orkiestry Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Jacka Kaspszyka.
W środę o godz. 17 na Uniwersytecie Warszawskim premier Mateusz Morawiecki weźmie udział w debacie pt. "Marzec ’68. Ogólnopolski Ruch Społeczny Przeciw Komunizmowi". W trakcie debaty przewidziano wystąpienie premiera.
Główne uroczystości odbędą się w czwartek na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie 50 lat temu, 8 marca 1968 r., odbył się wiec studentów. W południe m.in. prezydent Duda, minister spraw zagranicznych Jacek Czaputowicz, wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska, wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin i prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz złożą kwiaty pod tablicą upamiętniającą Marzec ’68, która znajduje się na kampusie przy Krakowskim Przedmieściu obok bramy głównej UW. W trakcie uroczystości przewidziane jest wystąpienie prezydenta.
Godzinę później w dawnej Bibliotece Uniwersyteckiej prof. Jerzy Eisler wygłosi referat "Marzec ’68 po pół wieku: oceny, interpretacje i manipulacje".
O godz. 14 również w dawnej BUW odbędzie się wernisaż wystawy plenerowej "03/68 UW. 50. rocznica Wydarzeń Marcowych" organizowanej przez Muzeum UW (wystawę będzie można oglądać do 31 marca).
Kolejnym wydarzeniem, organizowanym na Uniwersytecie Warszawskim, będzie debata "Marzec 1968 dziś. Rozmowa pokoleń", która odbędzie się w czwartek o godz. 15 w dawnej BUW. W debacie wezmą udział: prof. Włodzimierz Borodziej, prof. Karol Modzelewski, prof. Małgorzata Szpakowska, dr Karolina Wigura i studentka MISH Anna Dobrowolska.
Dyskusję będzie moderował dr hab. Błażej Brzostek. "To będzie rozmowa pokoleń, czyli świadków Marca i osób młodszych. Chcemy porozmawiać o tym, czym Marzec jest dziś, czym może być dla słuchaczy debaty, jak bardzo wydarzenia sprzed pół wieku są aktualne, jaka jest ich rola w edukacji i kształtowaniu świadomości" – powiedział dr Brzostek z Instytutu Historycznego UW, cytowany na stronie UW.
Tego samego dnia w Instytucie Historycznym UW o godz. 17. odbędzie się spotkanie z Adamem Michnikiem. Rozmowę poprowadzą dr Joanna Wawrzyniak z Instytutu Socjologii UW oraz prof. Dariusz Stola, dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
O godz. 18 w Pałacu Kazimierzowskim, z inicjatywy NZS oraz Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność", odbędzie się spotkanie z uczestnikami Marca ’68: Ireną Lasotą, prof. Bronisławem Czarnochą, Jerzym Kaniewskim oraz prof. Marianem Srebrnym.
Wieczorem w dawnej bibliotece UW odbędzie się koncert "Świat w obłokach" Teatru Hybrydy UW.
Również w czwartek, o godz. 12 Teatr Żydowski i Fundacja Shalom zapraszają na spotkanie pod tablicą na Dworcu Gdańskim w Warszawie upamiętniającą tych, którzy wyjechali. Tablica z cytatem Henryka Grynberga "Tu więcej zostawili po sobie, niż mieli" została odsłonięta przez Fundację Shalom w 1998 r., od tego czasu corocznie 8 marca pod tablicą spotykają się emigranci marcowi i wszyscy, dla których ważne są dramatyczne wydarzenia.
Po spotkaniu odbędzie się spektakl plenerowy "Spakowani, czyli skrócona historia o tym, kto czego nie zabrał" w reż. Agaty Dudy-Gracz. Organizatorem spotkania i spektaklu jest Teatr Żydowski w Warszawie we współpracy z Fundacją Shalom.
Głównym wydarzeniem obchodów rocznicy Marca ’68 w Muzeum POLIN będzie otwarcie nowej wystawy czasowej "Obcy w domu. Wokół Marca '68". Będzie ona pokazywać nie tylko przyczyny, przebieg i skutki antysemickiej kampanii lat 60., ale także opowie o różnych, osobistych doświadczeniach osób z pokolenia Marca’68. Częścią opowieści będą zgromadzone pamiątki i relacje uczestników i świadków wydarzeń.
Patronem wystawy jest Europejski Komitet Wspierania Muzeum POLIN. Współorganizatorem jest Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Wystawa będzie otwarta dla zwiedzających od piątku 9 marca.
W związku z 50. rocznicą Marca '68 uroczystości zaplanowano też w Łodzi, Wrocławiu i Szczecinie.
Patronat nad ogólnopolskimi obchodami objął prezydent Andrzej Duda. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ itm/
