Jarosław Wróblewski „Zośkowiec”
Tytus Jaskułowski, Monika Agopsowicz, Marek Jedynak i Jarosław Wróblewski zostali laureatami 7. edycji konkursu Książka Historyczna Roku o Nagrodę im. Oskara Haleckiego. Nagrody zostały wręczone w czwartek w Warszawie.
Otrzymali je autorzy, których książki zostały wydane w języku polskim pomiędzy 1 stycznia 2013 r. a 30 czerwca 2014 r. Konkursowi towarzyszyło głosowanie internetowe, w którym czytelnicy wybrali swoje Książki Historyczne Roku.
W kategorii Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku jury wyróżniło pracę Tytusa Jaskułowskiego "Przyjaźń, której nie było. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD wobec MSW 1974-1990”.
W kategorii Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku jury wyróżniło pracę Tytusa Jaskułowskiego "Przyjaźń, której nie było. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD wobec MSW 1974-1990”.
Praca została przygotowana na podstawie analizy akt obu służb, uzupełnionej o rozmowy ze świadkami opisywanych wydarzeń i procesów, m.in. tajnymi współpracownikami oraz kadrowymi oficerami MSW. Autor stawia tezę, że wschodnioniemiecka Stasi oraz MSW korzystały z formalnych kontaktów przede wszystkim w celu ochrony i realizacji własnych, a nie bilateralnych interesów, a współpraca dwustronna miała minimalny zakres, stanowiąc 2 do 3 proc. wszystkich operacji. Badania autora pozwoliły na podważenie prezentowanej w literaturze tezy o znacznych możliwościach operacyjnych Stasi w PRL i zasięgu jej działań przeciwko ówczesnym władzom. Kluczowym aspektem monografii jest zakwestionowanie fałszywego wyobrażenia o ilości wschodnioniemieckiej agentury w PRL.
Nagrodę czytelników w tej samej kategorii przyznano Markowi Jedynakowi za publikację „Niezależni kombatanci w PRL”. Praca zyskała uznanie czytelników, zdobywając na stronie internetowej 4 tys. 683 głosy. To pierwsze w historiografii polskiej opracowanie naukowe, które traktuje o weteranach II wojny światowej z ich perspektywy. Analizuje dzieje najstarszego i przez lata jedynego zorganizowanego, autonomicznego i niezależnego od ZBoWiD środowiska kombatanckiego w Polsce Ludowej. W sposób zorganizowany, lecz nieformalny, kombatanci działali w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, nieprzerwanie od 1957 do 1989 r. Zadaniem, które postawili przed sobą, było upamiętnienie czynu zbrojnego Armii Krajowej w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej.
W kategorii Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku jury uhonorowało pracę Moniki Agopsowicz „Kresowe Pokucie. Rzeczpospolita ormiańska” - to opis świata pokuckich Ormian, począwszy od lat 80. XIX wieku, opatrzony wieloma fotografiami, ale także historia rodzinna, która ma swe źródła w zapiskach, dokumentach i rozmowach (dołączonych na DVD).
Nagrodę czytelników w tej samej kategorii otrzymała pozycja autorstwa Jarosława Wróblewskiego „Zośkowiec”, która uzyskała 3 tys. 832 głosy. Henryk Kończykowski, ps. "Halicz", członek plutonu "Felek", wspomina w niej świat, który przeminął: dzieciństwo i młodość w przedwojennej Warszawie przerwane wojną i okupacją, potem udział w konspiracji, w akcjach "małego sabotażu", wreszcie - w powstaniu warszawskim. Wspomina też, jak byli żołnierze "Zośki" dbali o pamięć poległych w powstaniu kolegów, jak chcieli żyć po ludzku, pracować i kształcić się. Wspomnienia ilustrują fotografie z rodzinnych zbiorów "Halicza", a także nieznane dotychczas dokumenty z archiwum IPN.
Nagrodę czytelników w kategorii Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski XX w. otrzymała pozycja autorstwa Jarosława Wróblewskiego „Zośkowiec”, która uzyskała 3 tys. 832 głosy.
Patron konkursu, Oskar Halecki (1891-1973) był historykiem, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1939 r. przebywał na emigracji. Był dyrektorem i prezesem Polskiego Instytutu naukowego w Nowym Jorku. Wykładał na uniwersytetach amerykańskich. Zajmował się dziejami średniowiecznymi Polski oraz historią Europy Środkowo-Wschodniej. Do 1989 r. jego książki nie były wydawane w Polsce.
„Książki Historyczne Roku” zostały wybrane przez jury w składzie: prof. dr hab. Piotr Franaszek, prof. dr hab. Antoni Dudek, prof. dr hab. Grzegorz Łukomski, prof. dr hab. Adam Dobroński, prof. dr hab. Andrzej Nowak oraz prof. dr hab. Wojciech Roszkowski.
Wręczenie nagród o łącznej wartości 60 tys. zł odbyło się w siedzibie TVP. Honorowy patronat nad uroczystością objął Prezydent Bronisław Komorowski. Organizatorami konkursu są Telewizja Polska, Polskie Radio i Instytut Pamięci Narodowej. (PAP)
agz/ gma/
