Gmach Sejmu. Fot. PAP/P. Brzeziński
Projekt nowelizacja ustawy o znakach Sił Zbrojnych RP, wprowadzający orła wojskowego i flagę WOT, podzielił we wtorek kluby podczas debaty w Sejmie. Posłowie PiS i Kukiz'15 opowiedzieli się za jego przyjęciem, PSL-UED były przeciw, a PO i Nowoczesna zapowiedziały wstrzymanie się od głosu.
W połowie kwietnia za przyjęciem projektu nowelizacji opowiedziała się komisja obrony narodowej. Akceptację dla użycia symboliki Polski Walczącej wyraziły też Światowy Związek Żołnierzy AK i Muzeum Powstania Warszawskiego.
Orzeł Wojsk Obrony Terytorialnej w projekcie jest orłem w koronie zamkniętej, ze wzniesionymi skrzydłami, głową zwróconą w prawo, siedzący na tarczy amazonek, na której widnieje Znak Polski Walczącej ("Kotwica").
Flaga WOT ma być prostokątnym płatem czerwonej tkaniny o barwie Rzeczypospolitej Polskiej, zakończonym dwoma trójkątnymi językami na wolnym liku. Pośrodku płata flagi jest umieszczony wizerunek Orła Wojsk Obrony Terytorialnej
Anna Siarkowska (PiS), przedstawiając sprawozdanie komisji relacjonowała, że podczas debaty, która odbyła się w tej sprawie, wątpliwości posłów opozycji wzbudziła "zasadność użycia znaku Polski Walczącej jako znaku, który wskazuje na specyfikę Wojsk Obrony Terytorialnej".
Siarkowska przekonywała, że użycie tej symboliki w przypadku WOT jest "zdecydowanie uprawnione". "Armia Krajowa była powszechną terytorialna organizacją wojskową. Jej struktury dowodzenia i ośrodki szkolenia obejmowały całe państwo. Nowoutworzone Wojska Obrony Terytorialnej są również formacją zbrojną o charakterze terytorialnym, której podstawowym zadaniem będzie prowadzenie obrony na miejscu" - zauważyła posłanka.
Według niej, obecne pokolenie powinno kontynuować "dziedzictwo Polskiego Państwa Podziemnego", a "przejęcie przez WOT symboliki AK" jest tego "najlepszym przykładem".
Wojciech Buczak (PiS) podkreślił, że projekt jest "odpowiedzią na oddolną, patriotyczną postawę żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej". Jak zauważył, nowe przepisy przeszły uzgodnienia międzyresortowe oraz były konsultowane m.in. z organizacjami kombatanckimi oraz "stowarzyszeniami zajmującymi się symboliką państwową i wojskową". Według posła, środowiska te, po uwzględnieniu "uwaga technicznych" poparły projekt.
Poseł zapowiedział, że PiS zagłosuje za przyjęciem zaproponowanych zmian.
Krytycznie do projektu odniósł się Cezary Tomczyk (PO). Zauważył, że Znak Polski Walczącej jest dla Polaków "jednym z najważniejszych symboli", na noszenie którego "trzeba sobie zasłużyć". Poseł wyraził wątpliwość, czy żołnierze WOT spełniają ten warunek.
Jego zdaniem, formacja ta jest upolityczniana. "Dziś problemem nie są młodzi ludzie, którzy garną się do służby, tylko politycy PiS, którzy próbują tych młodych ludzi wykorzystać w propagandowy sposób" - oświadczył Tomczyk.
Ocenił też, że - wbrew temu co napisano w uzasadnieniu noweli - WOT i AK nie "łączy ta sama misja". Tomczyk przytoczył też zastrzeżenia zgłoszone przez komisję heraldyczną działająca przy MON. Przekazał, że PO wstrzyma się od głosu ws. projektowanej noweli.
W ocenie komisji heraldycznej "argument za przyjęciem dla WOT orła ze znakiem Polski Walczącej, w którym podkreśla się, że jest to symbol dziedziczonych tradycji bohaterów Polskiego Państwa Podziemnego i AK, jak też żołnierzy wyklętych, nie wskazuje na specyfikę WOT".
Heraldycy podkreślili też, że w symbolice orłów wojskowych "naczelnym kryterium dla ich twórców było dobranie znaku określającego specyfikę rodzaju wojska", jak kotwica i pętla admiralicji w orle marynarki wojennej lub husarskie skrzydła orła lotników.
Komisja heraldyczna podkreśliła, że symbol Polski Walczącej to znak "o określonym przekazie semantycznym, ściśle zakreślonym czasowo". "Nie był to znak polskich sił zbrojnych, które zarówno na obczyźnie, jak i po wyjściu z podziemia w kraju, walczyły pod swoimi historycznymi orłami wojskowymi” – zaznaczyła komisja heraldyczna. Podkreśliła też, że charakterystyczna kotwica "PW" była symbolem Polski podziemnej na terytorium niemieckiej okupacji i tak jest kojarzona.
Opinię komisji heraldycznej podzielił również Radosław Lubczyk z Nowoczesnej. "Uważamy, że w dzisiejszych czasach symbol Polski Walczącej jest nadużywany, co niszczy jego aksjologiczne fundamenty" - oświadczył. Dodał, że Nowoczesna "najprawdopodobniej" wstrzyma się w tej sprawie od głosu.
Paweł Szramka (Kukiz'15) ocenił, że znak Polski Walczącej na mundurach WOT "to wielkie wyróżnienie dla tej formacji", które zmobilizuje żołnierzy "do jeszcze bardziej wytężonej pracy oraz efektywnego szkolenia". Zapowiedział, że Kukiz'15 poprze wprowadzenie nowych przepisów.
Stefan Niesiołowski (PSL-UED) ocenił, że Wojska Obrony Terytorialnej "zawiodły przy różnego rodzaju akcjach pomocy, za to bardzo sprawnie zachowują się na smoleńskich manifestacjach. "Zawiodły w wielu innych sytuacjach i obszarach" - podkreślił.
"Bardzo bym prosił, żeby nie +przyklejać+ do tej instytucji pięknego symbolu Polski Walczącej" - powiedział poseł. Jak podkreślił AK "zapisała jeden z najpiękniejszych rozdziałów bohaterskiej historii Polski" i nie ma żadnego związku z żołnierzami WOT "krzyczącymi gdzieś w podwarszawskich lasach".
Oświadczył, że PSL-UED zagłosuje przeciwko zaproponowanym zmianom.
Wiceszef MON Wojciech Skurkiewicz przekonywał, że użycie znaku Polski Walczącej nie będzie precedensem, bo tego symbolu używa Jednostka Wojskowa Komandosów w Lublińcu. "To są żołnierze godni szacunku, tak samo jak żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej, ale wy tego nie rozumiecie" - zwrócił się do posłów opozycji.
Przypomniał, że poparcie dla procedowanych zmian wyraził Światowy Związek Żołnierzy AK i Muzeum Powstania Warszawskiego.
Formowanie Wojsk Obrony Terytorialnej jako odrębnego rodzaju sił zbrojnych rozpoczęło się z początkiem 2017 r. Główne zadania WOT to wspieranie wojsk operacyjnych i lokalnych społeczności, także w sytuacjach klęsk żywiołowych.
Obecnie w WOT służy blisko 9 tys. żołnierzy, w tym: ponad 7 tys. żołnierzy terytorialnej służby wojskowej oraz ponad 1,6 tys. żołnierzy zawodowych.(PAP)
autor: Maciej Zubel
zub/ par/
