Senat RP. Fot. PAP/T. Gzell
Krzyż Zachodni przyznawany ma być przez prezydenta RP obcokrajowcom, którzy w latach 1939-89 udzielali pomocy Polakom represjonowanym przez reżim hitlerowski lub władze komunistyczne - projekt takiej ustawy przyjęli we wtorek członkowie 3 senackich komisji.
We wtorek trzy senackie komisje: Kultury i Środków Przekazu, Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą oraz Ustawodawcza, wspólnie rozpatrywały poselski projekt ustawy o powołaniu nowego odznaczenia. Senatorowie jednogłośnie przyjęli projekt ustanowienia Krzyża Zachodniego, którym honorowani byliby obcokrajowcy - zarówno osoby jak i instytucje - którzy w latach 1939-89, czyli w okresie obejmującym II wojnę światową i PRL, nieśli pomoc obywatelom RP.
W uzasadnieniu projektu ustawy napisano, że Krzyż Zachodni przyznawany byłby tym, którzy "udzielali schronienia lub innego rodzaju pomocy zarówno militarnej jak i cywilnej, w tym charytatywnej Polakom lub obywatelom polskim w obliczu zagrożenia życia, represjonowanym, prześladowanym, deportowanym, więzionym lub zmuszonym do emigracji, przez okupanta niemieckiego oraz władze komunistyczne w Polsce powojennej".
Zakłada się, że odznaczenie nadawane byłoby zarówno osobom żyjącym, jak i pośmiertnie - np. lotnikom RAF, rodzinom nowozelandzkim, które zaopiekowały się dziećmi wyprowadzonymi z ZSRR wraz z armią Andersa; politykom wspierającym rząd RP na uchodźctwie oraz opozycję w PRL (np. prezydentów USA od Harry'ego Trumana do Ronalda Regana); organizacjom takim jak Caritas.
W projekcie ustawy zaznaczono, że nie odnosi się ona do osób udzielających pomocy Polakom z terenów byłego ZSRR - oni honorowani będą ustanowionym w listopadzie Krzyżem Wschodnim. Krzyż Zachodni - w zamierzeniu projektodawców tego odznaczenia - ma być "bliźniaczym" odznaczeniem wobec Krzyża Wschodniego. Projekt powołania Krzyża Zachodniego oparty jest na rozwiązaniach przyjętych w ustawie o ustanowieniu Krzyża Wschodniego.
Odznaczenie ma mieć formę metalowego krzyża równoramiennego o wymiarach 40 na 40 mm. Na stronie licowej umieszczona ma być okrągła tarcza pokryta karmazynową emalią z wizerunkiem Orła Białego w koronie zamkniętej krzyżem wg wzoru wprowadzonego przez prezydenta RP na Uchodźctwie z 1956 r. Na ramionach krzyża ma widnieć napis "Pro auxilio Polonis".
Szczegółowy tryb przyznawania Krzyża Zachodniego ma określić prezydent RP w drodze rozporządzenia. Wnioski o nadanie tego odznaczenia ma kierować do prezydenta, po uzyskaniu pozytywnej opinii prezesa IPN, minister Spraw Zagranicznych z inicjatywy własnej lub stowarzyszeń kombatanckich, organizacji społecznych, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz osób prywatnych. (PAP)
aszw/ pat/
