Opozycjoniści wcielani w stanie wojennym za swą działalność do wojska i tam represjonowani będą mieli prawo do odszkodowań i zadośćuczynienia - gwarantującą to nowelizację ustawy zaakceptował w piątek bez poprawek i jednogłośnie Senat.
Nowela dotyczy ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. W wersji sejmowej zmiana miała objąć osoby, które w okresie od 1 listopada 1982 do 28 lutego 1983 r. "pełniły czynną służbę wojskową, do której odbycia zostały powołane za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego". Nowela stanowi, że takim osobom przysługuje od Skarbu Państwa "odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę", a roszczenia te nie ulegają przedawnieniu.
Choć ustawa była projektem senackim, początkowo senatorowie chcieli przyjąć dwie istotne poprawki. Jedna likwidowała przedział czasowy 1 listopada 1982 - 28 lutego 1983, przez co odszkodowania byłyby płacone wszystkim, którzy w okresie PRL byli w ramach represji politycznych wcielani do wojska. Druga rozstrzygała, że roszczenia o odszkodowania przedawniają się po 10 latach od wejścia w życie ustawy.
W debacie przed nadinterpretowaniem ustawy z takimi poprawkami przestrzegał m.in. marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, zwracając uwagę, by nie skutkowało to domaganiem się odszkodowania także przez tych, którzy trafiali w PRL do wojska w ramach powszechnego poboru.
W końcu jednak Senat zdecydował się o zaakceptowaniu ustawy bez poprawek.
Nowelizacja była przedłożeniem senackim, powstałym na skutek petycji Stowarzyszenia Osób Internowanych "Chełminiacy 1982". Jak argumentował w toku prac nad ustawą sprawozdawca projektu senator Bohdan Paszkowski (PiS), "treścią pisma była kwestia uregulowania możliwości dochodzenia odszkodowań i zadośćuczynień za pobyt w Wojsku Polskim związany z zastosowaniem represji. Rzeczywiście na początku lat 80. kierowano osoby zaangażowane w działalność, w szczególności opozycyjną, do służby wojskowej. W zdecydowanej części trafiały one do specjalnych oddziałów, gdzie rzeczywiście ta służba polegała na stosowaniu represji".
Ustawa o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego pierwotnie ustanawiała jedynie obowiązek wypłaty przez Skarb Państwa odszkodowania i zadośćuczynienia za doznane krzywdy wynikające z represji za działalność na rzecz niepodległego bytu Polski. Jednak nowelizacja z 2007 r. dodała jako podstawę wypłacania tych świadczeń decyzję o internowaniu podczas stanu wojennego. Tym razem odszkodowania zostały rozszerzone o grupę, która była w ramach represji była wcielana do wojska. (PAP)
pś/ pz/
