Odsłonięciem tablicy upamiętniającej żołnierzy wyklętych w Cieszynie, licznymi koncertami, spotkaniami z kombatantami, wykładami oraz prezentacją tomiku poezji o. Łukasza Buksy uczczono w piątek Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych w woj. śląskim.
W Katowicach główne uroczystości odbyły się w Kościele pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Po koncercie Orkiestry Koncertowej Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego, w trakcie którego wykonano pieśni patriotyczne, odbył się apel poległych oraz prezentacja tomiku poezji o. Łukasza Buksy pt. "Trzydziestu trzech zapomnianych".
"Aparat komunistyczny tłamsił każdy akt oporu, pozbawiał głosu, tłumił krzyk, usuwał resztki człowieczeństwa, likwidując, unicestwiając w brutalny i bezwzględny sposób wszystkich sprzeciwiających się systemowi" - napisał autor we wstępie do tomiku.
W Cieszynie została odsłonięta tablica upamiętniająca 18 żołnierzy podziemia niepodległościowego z oddziału "Wędrowiec", którzy zostali zamordowani w 1946 roku przez komunistów na podstawie wyroków śmierci wydanych w politycznych procesach przed tamtejszym sądem. Najmłodszy z nich - Zygfryd Kołodziej ps. "Jastrząb" miał 18 lat. Wśród nich byli dowódcy: Paweł Heczko ps. Edek i Emil Ruśniok ps. Gustlik.
Oddział "Wędrowiec" walczył podczas wojny z szeregach AK. Po wkroczeniu Sowietów kontynuował walkę w strukturach Narodowego Związku Wojskowego, poakowskiego Konspiracyjnego Wojska Polskiego i Narodowych Sił Zbrojnych. Wokół niego gromadzili się żołnierze wyznania ewangelickiego z terenu Śląska Cieszyńskiego. Walczyli między innymi w oddziale NSZ pod komendą kpt. Henryka Flamego "Bartka". Oddział został rozbity latem 1946 roku. Po odsłonięciu odbyła się konferencja naukowa poświęcona działalności i losom żołnierzy wyklętych na Śląsku Cieszyńskim.
Obchodom towarzyszą liczne wystawy, m.in. w Zespole Szkół Ekonomicznych w Częstochowie prezentowana jest ekspozycja "... O Orła w koronie - Zgrupowanie partyzanckie +Błyskawica+" - przybliżająca historię zgrupowania partyzanckiego z Podhala oraz ich dowódcy Józefa Kurasia ps. Ogień.
W Zabrzu w Zespole Szkół nr 3 można zapoznać się z dziejami patrona szkoły na wystawie "Rotmistrz Witold Pilecki - Ochotnik do Auschwitz". Pilecki walczył z bolszewikami w 1920 roku, w kampanii wrześniowej 1939 roku, w powstaniu warszawskim, a w 1940 roku trafił do Auschwitz gdzie zbierał m.in. informacje o zagładzie Żydów. Po wojnie został aresztowany przez UB i skazany na śmierć w 1948 roku.
Dyrektor katowickiego oddziału IPN Andrzej Drogoń podkreśla, że ofiar było tysiące. "Tych, którzy zostali skazani na karę śmierci funkcjonując tylko w ramach zbrojnego podziemia niepodległościowego było na pewno kilkanaście tysięcy. Gdybyśmy do tego dołączyli wszystkie inne osoby wspomagające, czy w jakiś sposób współdziałające z tymi formacjami to na pewno będzie to jeszcze większa liczba" - powiedział PAP Drogoń. Dodał, że zaangażowanych w tą działalność było ok. 200 tys. osób.
Jak poinformowały służby wojewody śląskiego, w piątek w godzinach popołudniowych w związku z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych planowane są zgromadzenia publiczne i przemarsze w woj. śląskim – w Katowicach, Częstochowie, Bielsku-Białej, Bytomiu i Tychach. (PAP)
ktp/ szf/ ls/
