Uczczono 94. rocznicę wybuchu III powstania śląskiego

Członek zarządu woj. opolskiego Tomasz Kostuś przypomniał, że III powstanie śląskie zaczęło się w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. i sobotnie złożenie wieńców było symbolicznym przypomnieniem jego wybuchu. „To wydarzenie dla Ślązaków i Polaków szczególne, bo był to jeden z nielicznych zrywów, który zakończył się sukcesem, o czym niestety często zapominamy” – mówił Kostuś. Dodał, że właściwe obchody upamiętniające III powstanie śląskie na Opolszczyźnie odbędą się 23 maja.

Pełnomocnik marszałka woj. opolskiego ds. kombatantów Janusz Wójcik wyjaśnił, że podobnie jak w latach ubiegłych główne opolskie obchody dot. powstania związane będą z rocznicą jego największej bitwy, która trwała od 21 do 26 maja 1921 r. pod Górą Św. Anny. Formułę taką przyjęto m.in. dlatego - jak wyjaśnił Wójcik - że gdy w minionych latach uroczystości odbywały się 3 maja, to często zakłócali je narodowcy i uwaga skupiała się na nich, a nie na rocznicy i pamięci powstańców.

Wójcik wyjaśnił, że w tym roku 19 maja w Opolu uczczona zostanie pamięć kadetów lwowskich, którzy brali udział w III powstaniu śląskim, a podczas głównych uroczystości 23 maja na Górze Św. Anny np. wystąpi kompania Wojska Polskiego i odbędzie się apel pamięci.

W sobotnim złożeniu wieńców wziął też udział wicewojewoda opolski Antoni Jastrzembski oraz samorządowcy, w tym starosta strzelecki Józef Swaczyna. Swaczyna w rozmowie z PAP uznał, że dla Ślązaka i członka mniejszości niemieckiej, którym jest, Góra Św. Anny to miejsce szczególne, bo – jak mówił – „łzy matek walczących w tym zrywie po jednej i drugiej stronie były tak samo szczere”. „Przychodząc tu co roku składam wieniec w imieniu wszystkich tych, którzy tu zginęli, bo każda śmierć jest dramatem” – zaznaczył.

Rocznica wybuchu powstania obchodzona jest też na Śląsku. W sobotę i niedzielę w Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach odbędzie się szereg uroczystości związanych z obchodami majowych rocznic, w tym właśnie 94. rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. W sobotę wieczorem będzie można obejrzeć m.in. rekonstrukcję historyczną prezentującą przygotowania i wybuch zrywu oraz posłuchać pieśni powstańczych. Na niedzielę zaplanowano m.in. występy zespołów folklorystycznych, pokaz kuchni powstańczej oraz warsztaty malowania wstążek i robienia wianków śląskich.

Część uroczystości odbędzie się też w niedzielę w Katowicach, gdzie po mszy w Archikatedrze Chrystusa Króla uczestnicy obchodów przejdą pod pomnik Wojciecha Korfantego, by złożyć kwiaty i obejrzeć defiladę.

III powstanie śląskie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. Trwało dwa miesiące. Było ostatnim z trzech zbrojnych zrywów polskiej ludności na Śląsku w latach 1919-1921, gdy ważyła się sprawa przynależności państwowej obszaru należącego wcześniej do państwa niemieckiego.

Mający to określić plebiscyt odbył się 20 marca 1921 r. W głosowaniu dopuszczono udział osób, które wcześniej wyemigrowały ze Śląska - z Niemiec przyjechało 182 tys. emigrantów, z Polski - 10 tys. Głosowało ok. 97 proc. uprawnionych, z czego ok. 19 proc. stanowili wcześniejsi emigranci. Przynależność do Polski wybrała mniejszość - 40,3 proc. Komisja plebiscytowa zdecydowała o przyznaniu prawie całego obszaru Niemcom.

Dlatego wcześniejsze pojedyncze strajki przekształciły się 2 maja w strajk generalny, a w nocy z 2 na 3 maja zaczęło się powstanie. Na jego czele stanął znany działacz społeczny Wojciech Korfanty. Powstańcy opanowali prawie cały obszar plebiscytowy, później broniąc go przed siłami niemieckimi.

W powstaniu wzięło udział ok. 60 tys. Polaków - 1218 spośród nich poległo, 794 odniosło rany. W wyniku powstania zdecydowano o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Z obszaru plebiscytowego do Polski przyłączono 29 proc. obszaru i 46 proc. ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Królewska Huta (obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna. (PAP)

kat/ ktp/ gma/