Sąd w mieście Bergara na północy Hiszpanii umorzył w poniedziałek postępowanie ws. zbrodni popełnionych przez zwolenników frankizmu. Była to pierwsza sprawa prowadzona przez hiszpański wymiar sprawiedliwości, która dotyczyła ofiar hiszpańskiej wojny domowej.
Jak dowiedział się dziennik "Publico", decyzję o umorzeniu sprawy podjął nowy sędzia, Hugo Calzon Mahia, który zastąpił sędzię Maider Imaz Mendizabal. To ona 19 listopada zgodziła się wszcząć pierwszy w historii Hiszpanii proces dotyczący zbrodni frankistowskich.
Decyzja o zaakceptowaniu pozwu, złożonego przez gminę Elgeta w Kraju Basków, została upubliczniona przez sąd w Bergarze dopiero w grudniu. Wkrótce też sędzia Imaz Mendizabal została przeniesiona do innego sądu.
Dotychczas pozwy ws. zbrodni dokonanych przez zwolenników reżimu generała Francisco Franco były systematycznie odrzucane przez sądy w Hiszpanii. Pozew gminy Elgeta, dotyczący 14 przestępstw, których mieli się dopuścić zwolennicy frankizmu w latach 1937-1980, był wyjątkiem.
Dwanaście z przestępstw, w których sprawie złożono pozwy, zostało popełnionych w czasie hiszpańskiej wojny domowej. Wśród nich było m.in. zamordowanie przez frankistów małżeństwa Telleria oraz gwałt dokonany na ich 14-letniej córce.
Władze Elgety pozwały też frankistów za wysłanie kilku mieszkańców gminy do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych Neuengamme oraz Mauthausen. Ten ostatni działał na terenie okupowanej Austrii.
Dwa przestępstwa, o osądzenie których wnioskowały władze Elgety, miały zostać popełnione w czerwcu i lipcu 1980 r. przez skrajnie prawicowe bojówki sympatyków generała Franco. Zdarzenia te dotyczyły zniszczenia budynku miejscowej gminy oraz lokalnego baru.
Frankiści zapoczątkowali zamach stanu 18 lipca 1936 r. Pucz przerodził się w trwającą do 1939 r. wojnę domową w Hiszpanii, w którą uwikłane były inne kraje wspierające strony konfliktu, m.in. Niemcy, ZSRR i Włochy. Dopiero w roku 1973, po 37 latach kierowania rządem, generał Francisco Franco zrezygnował z funkcji premiera, zachowując jednak najwyższą władzę w państwie jako regent i zwierzchnik sił zbrojnych. Dyktatura zakończyła się dwa lata później wraz ze śmiercią Franco.
Marcin Zatyka (PAP)
zat/ mmp/ mc/
